Είναι κοινός τόπος ότι ζούμε σε μια εποχή δημαγωγών, όπως επίσης ότι οι δημαγωγοί είναι επιτυχημένοι γιατί παραπλανούν τα κορόιδα και τα «πρόβατα» μέσα από προφανώς εκμαυλιστικές κι ανέντιμες πρακτικές και παράλογη ρητορική. Οι δημαγωγοί τους εξαπατούν.
Η δημαγωγία έχει να κάνει με το πάθος, τον συναισθηματισμό, τον λαϊκισμό και τον εκμαυλισμό του πλήθους. Η δημαγωγία έχει να κάνει με την ταυτότητα. Λέει ότι περίπλοκα πολιτικά ζητήματα μπορούν να αναχθούν στο δίπολο εμείς (καλοί) κατά αυτών (κακοί). Λέει ότι οι καλοί άνθρωποι αναγνωρίζουν πως υπάρχει μια κακή κατάσταση, ενώ οι κακοί άνθρωποι όχι, συνεπώς, για να αποφασιστεί ποια είναι η καλύτερη πολιτική ατζέντα, λέει ότι πρέπει να σκεφτόμαστε αποκλειστικά με βάση το ποιος είναι σαν κι εμάς και ποιος όχι. Η δημαγωγία αποτελεί σοβαρό πρόβλημα, καθώς υπονομεύει την ικανότητα μιας κοινότητας να καταλήγει σε λογικές πολιτικές αποφάσεις και τείνει να προάγει ή να δικαιολογεί τη βία, ωστόσο αυτή καθ΄ εαυτήν η δημαγωγία σπανίως εκδηλώνεται ως συνέπεια ενός ατόμου που, με «μαγικό τρόπο», είναι φορέας μιας κουλτούρας σε έναν διαφορετικό κόσμο. Η δημαγωγία δεν έχει να κάνει με το τι κάνουν οι πολιτικοί, έχει να κάνει με το πώς εμείς, ως πολίτες, συζητάμε, επιχειρηματολογούμε και ψηφίζουμε. Ως εκ τούτου, το να μειώσουμε τον βαθμό εξάρτησης της κουλτούρας μας από τη δημαγωγία είναι δικό μας πρόβλημα και έγκειται σε εμάς να το λύσουμε.
Δημοκρατία σημαίνει διαφωνία, αβεβαιότητα, περιπλοκότητα, και να κάνουμε λάθος. Σημαίνει να πρέπει να ακούμε επιχειρήματα που θεωρούμε πως είναι προφανώς εντελώς λάθος, σημαίνει να θυμώνουμε με τους άλλους και οι άλλοι να θυμώνουν μ΄ εμάς. Σημαίνει να χρειάζεται πολύ περισσότερος χρόνος απ΄ όσο θεωρούμε λογικό για να εγκριθεί κάτι, και να αντιστεκόμαστε για πολύ σε μια πολιτική την οποία θεωρούμε ανόητη. Δημοκρατία σημαίνει να πρέπει να ακούμε, και να κάνουμε συμβιβασμούς, και να κάνουμε λάθος (και να το παραδεχόμαστε). Σημαίνει να μαντεύουμε (γιατί ο κόσμος είναι περίπλοκος) την καλύτερη πορεία δράσης, και να προσπαθούμε να βλέπουμε τα πράγματα από διάφορες οπτικές, και να αφήνουμε τους άλλους με αυτές τις διάφορες οπτικές να συμμετέχουν στη συζήτηση.
Η δημοκρατία είναι δύσκολη, η δημαγωγία είναι εύκολη.
Η δημαγωγία συμβαίνει επειδή είναι πιο ευχάριστο να εκνευριζόμαστε με κάποια άλλη ομάδα απ΄ το να συζητάμε μαζί της. Η δημαγωγία είναι διασκεδαστική γιατί σε κάνει να νιώθεις πολύ ωραία με τον εαυτό σου, κάνει να φαίνεται ότι περίπλοκα και δύσκολα ζητήματα είναι απλά, και μπορεί να προσφέρει ένα είδος σαφήνειας. Δεν είναι πάντα κακή, αλλά δεν είναι πάντα καλή. Κι αν είναι μόνιμη, είναι κακή.
Το βιβλίο αυτό δε μιλάει για τον δημαγωγό αλλά για τη δημαγωγία -πώς λειτουργεί, πώς μπορούμε να την περιγράψουμε και να την αναγνωρίσουμε, πώς καλοί άνθρωποι καταλήγουν να στηρίζονται στη δημαγωγία και τι μπορούμε να κάνουμε γι΄ αυτό.

H Δρ ΠΑΤΡΙΣΙΑ ΡΟΜΠΕΡΤΣ-ΜΙΛΕΡ είναι Καθηγήτρια Ρητορικής και Συγγραφής και Διευθύντρια του Πανεπιστημιακού Κέντρου Συγγραφής του Πανεπιστημίου του Τέξας στο Όστιν. Διδάσκει το αντικείμενο της δημαγωγίας από το 2002 και είναι επίσης συγγραφέας των έργων Voices in the Wilderness, Deliberate Conflict και Fanatical Schemes.

facebookShare on Facebook
TwitterTweet
FollowFollow us
PinterestSave