Ρένα Αθανασοπούλου: συνέντευξη στη Μαρία Τσακίρη

Εικονογραφημένη μουσικοποιητική συλλογή Τάσεις φυγής σε παράλληλο σύμπαν –Αυτοέκδοση

Στίχοι και σκίτσα “συνομιλούν” σε μια ιδιαίτερη μουσικοποιητική συλλογή και στήνουν για μας τους αναγνώστες ένα θεατρικό τοπίο ταξιδεύοντάς μας σε άλλους κόσμους με χρώμα και μουσικές. Η συλλογή της Ρένας Αθανασοπούλου, δίνει ολοκληρωμένη πρόσβαση και στους ανθρώπους με προβλήματα όρασης, με cd που πλαισιώνει την έκδοση. Ανάμεσα σε στίχους και ρίμες συναισθήματα από λέξεις δυνατές και καλά επιλεγμένες, που υπηρετούν το νόημα, την ατμόσφαιρα, τη ροή και τη δυναμική στίχων και ποιημάτων της. Όπως λέει στο Vivlio-life «Ο πλούτος της ελληνικής γλώσσας αποτελεί μια πρόκληση ατέρμονης αναζήτησης. Η συγγραφική διαδικασία ολοκληρώθηκε μόνο όταν ένιωσα σίγουρη ότι είχα αποτυπώσει λεκτικά το δημιουργικό μου όραμα».

• Τα ποιήματά σας συνοδεύονται από σκίτσα σχεδιασμένα με κάρβουνο. Είναι δικής σας δημιουργίας και αυτά;
  Μάλιστα. Το κάρβουνο εκπέμπει μια δραματικότητα, καθώς τονίζει αμείλικτα. Λατρεύω να σβήνω με τα δάχτυλα βάζοντας φθαρμένα αποσιωπητικά. Πλάθω το υλικό, παίζω με τα όρια της εικόνας. Παράγω ένα άλλο είδος γραφής, όπου τα σύμβολα μεταμορφώνονται σε αφηγητές μιας σπονδυλωτής ιστορίας, άλλοτε αποκαλύπτοντας κι άλλοτε αποκρύπτοντας υφέρποντα μηνύματα. Τα σκίτσα αποτελούν έναν συνομιλητή των στίχων, τους συμπληρώνουν, τους φορτίζουν συναισθηματικά ή ατμοσφαιρικά και οδηγούν σε μια εικαστική ερμηνεία. Στήνουν ένα σκηνικό, θεατρικό τοπίο μέσα στο οποίο ζωντανεύουν και αποκτούν νόημα οι λέξεις.
• Σημαντική αφορμή για τη δημιουργία του βιβλίου σας ήταν η επιθυμία να έχουν ολοκληρωμένη πρόσβαση στα ποιήματα και οι άνθρωποι με προβλήματα όρασης, γι αυτό και στην έκδοση έχετε συμπεριλάβει CD. Με ποιον τρόπο σκεφτήκατε να κάνετε γνωστή σ’ αυτούς τους ανθρώπους την έκδοσή σας;
  Μέσα από σχετικά δελτία τύπου και συνεντεύξεις, αλλά κυρίως μέσα από τις παρουσιάσεις που φροντίζω να συνοδεύονται πάντα από τη θεατρική απαγγελία των στίχων και τη ζωντανή μουσική συνοδεία. Ακόμα και τα πρωτότυπα τραγούδια στο τέλος της εκδήλωσης υπηρετούν αυτό το σκοπό. Είχα τη χαρά να γνωρίσω στο κοινό έναν άνθρωπο με απώλεια όρασης που πλέον δεν χάνει παρουσίαση, σε όποια πόλη κι αν πηγαίνουμε, γιατί τον εκφράζει η στάση ζωής που πρεσβεύουμε. Η τέχνη πρέπει να είναι προσβάσιμη σε όλους κι εμείς οφείλουμε να βρίσκουμε δημιουργικές λύσεις. Μάλιστα κάθε φορά φροντίζω να ετοιμάζω νέο τραγούδι για να μοιραζόμαστε μαζί του. Η έμπνευση προέρχεται από το κοινό, καθώς αυτό είναι ο προορισμός του έργου μας.
• Στο τέλος του βιβλίου υπάρχει και ένας QRCODE. Πείτε μας τι συναντά εκεί ο αναγνώστης όταν σκανάρει τον συγκεκριμένο κωδικό.
  Βρισκόμαστε στο μεταίχμιο της κατάργησης του CD. Κάνοντας σχετική έρευνα ανακάλυψα ότι πολλές συσκευές που διέθεταν ενσωματωμένο CDplayer, όπως τα Laptop και τα ηχοσυστήματα αυτοκινήτου, έχουν σταματήσει να υποστηρίζουν τη συγκεκριμένη μορφή ήχου. Πλέον όλα γίνονται μέσω του κινητού, από ενημέρωση, πληρωμές έως σοβαρά γραφειοκρατικά ζητήματα. Η νέα γενιά βασίζεται στο κινητό και την πολύπλευρη χρήση του. Ήθελα λοιπόν να έχουν όλοι τη δυνατότητα να ακούσουν τα ποιήματα όποτε νιώσουν την ανάγκη, χωρίς περιορισμούς. Στον κωδικό που υπάρχει στο τέλος του βιβλίου οι αναγνώστες γίνονται εύκολα και γρήγορα ακροατές του έργου μου. Πολλοί μάλιστα μου έχουν πει ότι χάρη σε αυτή την επιλογή έχουν εντάξει την ακρόαση των ποιημάτων στην καθημερινότητά τους, γεγονός ιδιαίτερα τιμητικό και ελπιδοφόρο για τη θέση της ποίησης στη ζωή μας. Από την άλλη υπάρχει το αυθεντικό CD, γιατί ήθελα η ηχητική απόδοση να έχει ισότιμη θέση στο βιβλίο τιμώντας έτσι και τη συνεργασία μου με τον εξαιρετικό μουσικό Κώστα Μαργαρίτη που τόσα πρόσφερε στη δημιουργία του. Μάλιστα το σχήμα έχει προσαρμοστεί στο τετράγωνο για να αναδεικνύει τον ψηφιακό δίσκο.
• O έρωτας αποτυπώνεται σε αρκετούς στίχους σας. Θεωρείτε πως αυτό το κορυφαίο συναίσθημα πρέπει να είναι το α και το ω μιας ποιητικής συλλογής;
  Όπως πολύ όμορφα το θέσατε, ο έρωτας είναι η αρχή της έμπνευσης, η κινητήριος δύναμη της ύπαρξής μας και της ανάγκης μας να εκφραστούμε και ταυτόχρονα να επικοινωνήσουμε. Γι’ αυτό όλοι οι ποιητές, σε όποιο ρεύμα κι αν ανήκουν, έχουν στο συγγραφικό τους ρεπερτόριο ερωτικούς στίχους.
• Τα δικά σας συναισθήματα, πάντως, είναι αποτυπωμένα με λέξεις καλά επιλεγμένες. Πιστεύετε στη δύναμη των λέξεων σε σχέση με την χρονική στιγμή που χρησιμοποιούνται;
  Ακριβώς. Θεωρώ ότι κάθε λέξη υπηρετεί το νόημα, την ατμόσφαιρα, τη ροή και τη δυναμική του εκάστοτε στίχου και παράλληλα του ποιήματος στο σύνολό του. Ο πλούτος της ελληνικής γλώσσας αποτελεί μια πρόκληση ατέρμονης αναζήτησης. Η συγγραφική διαδικασία ολοκληρώθηκε μόνο όταν ένιωσα σίγουρη ότι είχα αποτυπώσει λεκτικά το δημιουργικό μου όραμα.
• Η αλήθεια είναι πως αυτό που διακρίνουμε οι αναγνώστες στην ανάγνωση είναι μία γλυκιά θλίψη να διακατέχει τους στίχους σας. Είναι έτσι;
  Ξεκίνησα να γράφω τα ποιήματα της συλλογής στην περίοδο της καραντίνας. Η ανθρωπότητα οδηγήθηκε σε αναθεώρηση της έννοιας της ζωής και επανεκτίμηση του παρόντος λόγω της εύθραυστης κατάστασης. Τα συναισθήματα του εγκλωβισμού και της ανασφάλειας εναλλάσσονταν με εκείνα της αστείρευτης ανάγκης για επιβίωση και επαφή. Γι’ αυτό υπάρχουν συνειδητές επαναλήψεις λέξεων και στοχευμένη επιλογή ρημάτων που δηλώνουν, όπως ευθύβολα διαπίστωσε η Δρ. Θεατρολογίας κι επιμελήτρια βιβλίων Ιωάννα Αλεξανδρή, την κινησιακή σχέση του ποιητικού υποκειμένου με το χώρο.
• Τα ποιήματά της «κλυδωνίζονται θεματικά ανάμεσα στην ερωτική υπέρβαση και τα σύγχρονα αδιέξοδα», διαβάζω. Πώς την βλέπετε ποιητικά την ερωτική υπέρβαση; Δώστε μας έναν ενδεικτικό στίχο ή στροφή.
  Στον έρωτα ανακαλύπτεις από την αρχή τον εαυτό σου και ξαφνικά διαπιστώνεις ότι δεν γνώριζες τίποτα… πόσα είσαι ικανός να προσφέρεις, να ξεπεράσεις… πώς γίνεσαι τόσο εύθραυστος και παραδίνεσαι εκούσια στην παγίδα της ηδονής και του πόνου. Την ερωτική υπέρβαση υποδηλώνει και η αφιέρωση «Συνάντησα ξανά τον εαυτό μου και ήσουν εκεί…», όπως και η διαρκής απεύθυνση σε έναν άλλοτε παρόντα κι άλλοτε απόντα συνομιλητή. Ενδεικτικά μοιράζομαι μαζί σας το ποίημα «Αντήχηση»:
  Καλώ τον οίκτο σου να συμπληρώσει ανορθόγραφα τον σταυρόλεξο ίσκιο μου.
  Φωνές που γυρίζουν σε τροχιά σύγκρουσης με κάθε ιχνηλάτηση να καταρρέει παράφωνα.
  Αλλοιώνοντας το αποστειρωμένο παρόν ακολουθώ τρεκλίζοντας επανειλημμένα λάθη.
  Μοναξιά ανάμεσα σε πλήθος γνώριμο εγκλωβίζει αδίστακτα κάθε αδυναμία.
  Ακατανόητα πάθη φορτώνουν αμείλικτα τα ψήγματα της εκούσια χαμένης συνείδησης.
  Διψάω την ηχώ ενός αόρατου σ’ αγαπώ και ζητιανεύω ανέλπιστα το αύριο.
  Στοιχίζεις την απουσία ενός λυτρωτικού φινάλε
  παγιδεύοντάς με στην άκρη ενός μειδιάματος.
• Και τα σύγχρονα αδιέξοδα; Ποιο θεωρείτε πιο σημαντικό και με ποιες λέξεις το αποδώσατε;
  Η κοινωνική διάσταση της τέχνης είναι βασικό κομμάτι της προσωπικής μου δημιουργικής πορείας. Πιστεύω ότι όλοι οφείλουμε να παίρνουμε θέση σε όσα συμβαίνουν γύρω μας. Η φθορά της μοναξιάς και της αλλοτρίωσης αποτελεί πλέον έναν καθημερινό αγώνα. Το «παράλληλο σύμπαν» δεν είναι η ουτοπία, η πανάκεια που πρόσκαιρα μας λυτρώνει, αλλά η αναζήτηση του πραγματικού μας εαυτού μέσα από το καταφύγιο της τέχνης και της υπέρβασης. Για παράδειγμα θίγω το θέμα των προσφύγων, των απελπισμένων αμάχων που αναζητούν πατρίδα στη χαμένη μας ανθρωπιά. Σε αυτό το σημείο θα ήθελα να μοιραστώ μαζί σας το ποίημα «Άπατρις» :
  Αδιαφορώ για τις βραχνές φωνές των επιφυλάξεών μου.
  Περιδιαβαίνω φωτοσκιάσεις και κουρνιάζω ανέτοιμος στη γωνία.
  Ζητιάνεψα πατρίδα και άδειασα αναστεναγμούς για αντίσκηνο.
  Κανένα χέρι δεν τόλμησε να εισβάλει στις ασπρόμαυρες στιγμές μου.
  Βοήθεια αθρόα σε οθόνες που τρεμοσβήνουν και παγώνουν κολακείες.
  Υπόγεια ενσυναίσθηση σε δεσμίδες φωτός που διαρρηγνύουν τις απογοητεύσεις.
  Κάπου εκεί έκπτωτη ψυχή διεκδικεί μια υπόσχεση με άμυνα την αφοβία.
  Αγνώριστος θνητός χτίζω τον εαυτό μου σε άλλοθι και αποπειρώμαι να υπάρξω.
• Πόσο εύκολη αποδείχτηκε η μελοποίηση των στίχων σας και η συνεργασία σας με τον συνθέτη Κώστα Μαργαρίτη;
  Για τη δημιουργία του CD που συνοδεύει το βιβλίο συνεργάστηκα με το συνθέτη και πολυοργανίστα Κώστα Μαργαρίτη που πίστεψε στην ιδέα μου και με τη δική του μουσική ανάγνωση μετουσίωσε το κείμενο σε ατμόσφαιρα. Δεν πρόκειται για μελοποιημένη ποίηση – τραγούδι, αλλά για θεατρική απαγγελία και μουσική ερμηνεία. Κάθε κομμάτι είναι ένας μικρόκοσμος. Έχει διαφορετική ατμόσφαιρα, ερμηνεία, ηχητική. Κάθε ποίημα με τα σκίτσα και την ηχογραφημένη του απόδοση γίνεται τρισδιάστατο. Εδώ θα ήθελα να αναφέρω ένα από τα μηνύματα που λάβαμε, όταν αναρτήσαμε το ηχογραφημένο αρχείο από το Ποίημα «Άπατρις» : “Σε ένα μόνο λεπτό πόσα συναισθήματα μπορούν να χωρέσουν;”
• Έχετε σπουδάσει στη Σχολή Καλών Τεχνών του ΑΠΘ, διδάσκετε θέατρο, γράφετε, ζωγραφίζετε, τραγουδάτε, έχετε κάνει σπουδές ζωγραφικής, κόμικ, σκηνογραφίας, ενδυματολογίας, φωτογραφίας, βίντεο και έχετε εικονογραφήσει πανεπιστημιακά βιβλία και παραμύθια. Αναρωτιέμαι αν υπάρχει κάποιο είδος τέχνης με το οποίο “φλερτάρετε” αλλά δεν έχετε ασχοληθεί ακόμη.
  Πολύ εύστοχη ερώτηση. Ο σύνδεση των τεχνών είναι κομμάτι του χαρακτήρα μου και της καλλιτεχνικής μου ταυτότητας. Θα ήθελα όμως να έχω ασχοληθεί περισσότερο με τον χορό. Έχω κάνει σπουδές, αλλά δεν έχω εμβαθύνει σε αυτό το απίστευτο εκφραστικό μέσο. Δεν αποκλείω όμως στο μέλλον να προχωρήσω σε δημιουργικές συνθέσεις που εμπεριέχουν την χορευτική τέχνη.
• Η πτυχιακή σας διατριβή είχε ως θέμα την αρχή και την καθιέρωση του ραδιοφωνικού θεάτρου στην Ελλάδα. Κάποιοι ίσως δεν γνωρίζουν καν την ύπαρξη αυτού του θεατρικού είδους. Τι θα μπορούσε να γίνει ώστε να το γνωρίσουμε και να το αγαπήσουμε;
  Με συγκινεί το ενδιαφέρον σας για το συγκεκριμένο είδος θεάτρου. Διατηρώ έναν έντονο θαυμασμό γι’ αυτό το είδος που έχει τόση δύναμη, ώστε χρησιμοποιώντας μία μόνο αίσθηση του ακροατή, τον κάνει να φαντάζεται μια ολόκληρη παράσταση. Ολοκληρώνοντας λοιπόν τις σπουδές μου στο Τμήμα Θεάτρου της Σχολής Καλών Τεχνών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, επέλεξα το ραδιοφωνικό θέατρο ως αντικείμενο της έρευνάς μου αισιοδοξώντας να αποτελέσει πάνω από όλα ένα ταξίδι στον αδικημένο από τα σύγχρονα υπερθεαματικά μέσα κόσμο του και να υπενθυμίσει στους αναγνώστες ότι αυτή η δραστηριότητα έδωσε τη δυνατότητα στους απλούς ανθρώπους να έρθουν σε επαφή με το θέατρο. Δυστυχώς σήμερα μόνο στο κρατικό ραδιόφωνο και στα αρχεία της ΕΡΤ μπορεί κάποιος να έρθει σε επαφή με ανάλογο ηχητικό υλικό, καθώς δεν υπάρχουν σύγχρονες παραγωγές.

Σας ευχαριστώ για την ευκαιρία που μου δώσατε να μοιραστώ τις απόψεις μου και το έργο μου με τους αναγνώστες σας. Οι πολυθεματικές ερωτήσεις σας πρόσφεραν έναν άκρως δημιουργικό διάλογο που απόλαυσα από καρδιάς.

Βιογραφικό
Η Ρένα Αθανασοπούλου είναι απόφοιτος του Τμήματος Θεάτρου της Σχολής Καλών Τεχνών του Α.Π.Θ. με μεταπτυχιακές σπουδές στην παιδαγωγική του θεάτρου και αριστούχος διπλωματούχος λυρικού τραγουδιού και ανώτερων θεωρητικών της μουσικής. Επίσης έχει σπουδάσει θέατρο στο Πανεπιστήμιο Freie του Βερολίνου και στην Ακαδημία του Εθνικού Θεάτρου. Επιπλέον έχει κάνει σπουδές δημιουργικής γραφής και εικαστικών τεχνών (ζωγραφική, κόμικ, σκηνογραφία, ενδυματολογία, φωτογραφία, βίντεο).
Ξεκίνησε να ασχολείται με τη συγγραφή σε ηλικία 6 ετών. Έχει διακριθεί σε λογοτεχνικούς διαγωνισμούς. Έχουν δημοσιευθεί ποιήματά της και θεατρολογικές μελέτες και έχουν αναρτηθεί ηλεκτρονικά εικονογραφημένα λογοτεχνικά βιντεοπρότζεκτ και μελοποιημένοι στίχοι. Παράλληλα έχει εικονογραφήσει βιβλία και παραμύθια. Ανά διαστήματα έχει αρθρογραφήσει σε εφημερίδες καλύπτοντας μεγάλα καλλιτεχνικά φεστιβάλ.
Ακόμα έχει παρουσιάσει ατομικά ρεσιτάλ και έχει συμμετάσχει σε μουσικές και θεατρικές παραστάσεις. Έχει συνθέσει μουσική για τον κινηματογράφο και το θέατρο, καθώς και για το 3ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ερασιτεχνικής Αστρονομίας. Τέλος έχει διδάξει θέατρο σε σχολεία και εργαστήρια και έχει πραγματοποιήσει επιμορφώσεις και εισηγήσεις σε συνέδρια και ημερίδες.

Share on Facebook

Tweet

Follow us

Save