Ο συγγραφέας ταξίδεψε αρκετά με τον ιατρό Πολ Φάρμερ κατά τη διάρκεια της έρευνας γι΄ αυτό το βιβλίο. Εκείνα τα ταξίδια ήταν για τον συγγραφέα μια κάθοδος στην κόλαση…
Ο Πολ Φάρμερ, ο γιατρός των φτωχών, ήταν ένας σημαίνων ανθρωπολόγος, ιατρικός διπλωμάτης, διαχειριστής δημόσιας υγείας, επιδημιολόγος, που εγκατέλειψε τις ανέσεις του και την οικογένειά του και δημιούργησε το Συνέταιροι στην Υγεία (PIH ), μια μικρή φιλανθρωπική οργάνωση ,για ένα ολοκληρωμένο σύστημα υγείας, που στηρίχτηκε στη διάνοια του Πολ Φάρμερ, το Zanmi Lasante (σημαίνει Συνέταιροι στην Υγεία, στην γλώσσα κρεολή), στο χωριό Κανζ της Αϊτής ( ένα οικισμό αυθαιρέτων με άθλιες παράγκες , που βρισκόταν στο μυχό μιας άνυδρης ερημιάς).
Ο Πολ Φάρμερ ήταν ένα ανερχόμενο αστέρι στην Ιατρική και στην Ανθρωπολογία, είχε κερδίσει ένα Βραβείο ΜακΆρθουρ, ειδικευόταν στην Λοιμωξιολογία σε ένα από τα καλύτερα πανεπιστημιακά νοσοκομεία του κόσμου, ήταν επίκουρος καθηγητής της Ιατρικής Ανθρωπολογίας του Χάρβαρντ της Βοστόνης και συγγραφέας δύο βιβλίων και 25 άρθρων. Ήταν μόλις τριάντα πέντε ετών. Όνειρό του ήταν να τερματιστούν οι ανισότητες, τουλάχιστον οι ιατρικές, που διαχώριζαν τη Βοστόνη των Η.Π.Α. από το Κανζ της Αϊτής, όνειρο που φαινόταν ανέφικτο, εντούτοις επέμενε σε αυτό και κατά ένα μεγάλο μέρος τα κατάφερε.


Η Αϊτή είχε απόλυτη ένδεια, έλλειψη κάθε βασικού αγαθού-καθαρού νερού και παπουτσιών, φαρμάκων και φαγητού, για αυτό θέριζε η τρομακτική και θανατηφόρα φυματίωση. Οι Αϊτινοί ήταν οι πιο αδικημένοι από όλους τους αδικημένους «οι απόκληροι των απόκληρων». Το μικρό χωριό Κανζ ήταν το πιο φτωχό μέρος της πιο φτωχής χώρας του δυτικού ημισφαιρίου. Στην Αϊτή, το κατά κεφαλήν εισόδημα ξεπερνά κατά τι το ένα δολάριο την ημέρα…
Ο Φάρμερ ενσάρκωνε μια ευνοϊκότερη εναλλακτική για τους πένητες. Κάθε άρρωστος στην Αϊτή ήταν πιθανός ασθενής του Φάρμερ. Για εκείνον, η αποζημίωση ήταν εσωτερική διαύγεια . Ο Πολ Φάρμερ είχε ακλόνητη αφοσίωση στο ιατρικό και φιλανθρωπικό του έργο στους φτωχούς Αϊτινούς και απέραντη συμπόνια για τους άλλους…
Αυτός ο τύπος ήταν ένας άγιος…
Για τον Φάρμερ ήταν το στοίχημα να αποδείξει πως μια φτωχή χώρα μπορούσε να επιτύχει καλή δημόσια υγεία. Αν είχε τη δυνατότητα θα μπορούσε να μεταμορφώσει ιατρικά την Αϊτή στην Κούβα. Πίστευε στην Ιατρική της κοινωνικής δικαιοσύνης. Ήταν από τους ανθρώπους που ζούσαν στα άκρα και που αρνούνταν τις άνετες ζωές τους. Σαν γιατρός υπηρετούσε τους φτωχούς. Έκανε ότι περνούσε από το χέρι του προκειμένου να θεραπεύσει τον κόσμο από τη φτώχεια και την αρρώστια. Ήταν τόσο ευφυής και τόσο αφοσιωμένος στο έργο του. Προσπαθούσε να φέρει την Ιατρική σε ανθρώπους που δεν είχαν γιατρούς. Πορευόταν με την επιστήμη, αρκεί αυτή να συμπορευόταν με την φροντίδα των φτωχών.


Ο Πολ Φάρμερ όπου και να ταξίδευε επέστρεφε πάντα στο χωριό Κανζ. Ήταν σαν ένας διαβήτης, με το ένα σκέλος να στριφογυρίζει ανά την υφήλιο και το άλλο καρφωμένο στην Αϊτή. Ήταν ο Ντοκτέ Πολ για τους κατοίκους του χωριού Κανζ. Δεν είχε το ένστικτο της κατοικίας. «Αυτό είναι τοι χωριό μου» έλεγε. Εννοούσε το Κανζ.
Προσπαθούσε ο Φάρμερ να ελέγξει τη φυματίωση και το AIDS στο κεντρικό οροπέδιο της Αϊτής. Ο Πολ Φάρμερ είχε μια εκκεντρική παιδική ηλικία και τα κατορθώματά του ήταν μοναδικά. Πίστευε στην πραγματική αλληλεγγύη, αλλά στην πράξη, όχι στην θεωρία. Κάνει προσωπικές θυσίες και είναι ένας ευφυής, ενεργητικός και ευαίσθητος ιατρός. Έκανε εύκολα φίλους και είχε φωτογραφική μνήμη. Λειτουργούσε σαν ένας άλλος Ρομπέν των Δασών. Ο Πολ Φάρμερ βίωνε την Αϊτή. Σαν κι αυτόν υπάρχουν τόσοι λίγοι στον κόσμο.
Ξεκινάει ένα επικό αγώνα που θα μας μεταφέρει από τους διαδρόμους της Ιατρικής Σχολής του Χάρβαρντ σε ένα ηλιοκαμένο οροπέδιο στην Αϊτή , από τις παραγκουπόλεις του Περού στις κρύες γκρίζες φυλακές της Μόσχας. Θέλει να αλλάξει τον κόσμο!!!
Ο συγγραφέας Τρέισυ Κίντερ εστιάζει στο πρόσωπο του Πολ Φάρμερ, διότι πιστεύει ότι ένας άνθρωπος μπορεί να κάνει τη διαφορά σ΄ αυτόν τον κόσμο. Δεν τον θεοποιεί, είναι όμως ευγνώμων που ζει σε αυτόν τον πλανήτη.
Ο Πολ Φάρμερ λειτούργησε τον PIH (Partness In Health) μαζί με τον Τομ Ουάιτ, τον Τζιμ Γιονγκ Κιμ, τον Φριτζ Λαφοντάν, την Οφήλια Νταλ, τη Λουν Βιόντ (γνωστή ως Τι Φιφή), τον Τοντ Μακ Κόρμακ, τον Χον Σάουσι και δεκάδες άλλους συντελεστές.


Ο PIH στηρίζεται σε μεγάλο βαθμό σε ιδιωτικές δωρεές και στηρίζεται κατά βάση σε έμμισθους και εκπαιδευμένους κοινοτικούς λειτουργούς υγείας, δηλαδή, σε τεχνικές που αναπτύχθηκαν κατά την πάροδο είκοσι πέντε χρόνων στην Αϊτή, από τον Πολ Φάρμερ. 128 Χώρες έχουν υιοθετήσει τη συνταγογραφία του PIH για την αντιμετώπιση των ανθεκτικών σε φάρμακα τύπων της φυματίωσης. Ο PIH όχι μόνο έδειξε στον κόσμο πως κάτι τέτοιο ήταν δυνατόν, αλλά πως επίσης επινόησε αποτελεσματικές μεθόδους να το κάνει. Θα μπορούσε να ειπωθεί δικαιολογημένα αυτό που σήμερα αποτελεί ένα τεράστιο διεθνές εγχείρημα δεν θα ήταν εφικτό χωρίς τις ευρηματικές, πεισματικές και τελικά επιτυχημένες προσπάθειες του Τζιμ Κιμ να ρίξει τις τιμές των απαραίτητων φαρμάκων.
Ο PIH ήταν μικρός στην αρχή, τα πρώτα χρόνια της καινούργιας χιλιετίας, κι όμως δημιουργούσε ήδη ζωντανές αποδείξεις πως ασθένειες που μπορούσαν να αντιμετωπισθούν επιτυχώς στον αναπτυγμένο κόσμο μπορούσαν επίσης να αντιμετωπισθούν επιτυχώς και οικονομικά σε κάποιους από τους φτωχότερους και πιο δύσκολους χώρους που μπορούσε να φανταστεί κανείς. Αυτό ήταν το συγκινητικό για τον συγγραφέα ,να βλέπει τα τεκμήρια. Υπάρχει τεράστια διαφορά ανάμεσα στην παθητική θέαση της αθλιότητας και στη θέαση ανθρώπων που εργάζονται προκειμένου να μετριάσουν την αθλιότητα…


Ο PIH δεν έχει όλες τις συνταγές για να εξαλείψει τη φρικτή φτώχεια και την ασθένεια που πλήττουν τις ζωές δισεκατομμυρίων ανθρώπων σήμερα. Αλλά ακόμη κι αν είχαν όλες τις απαντήσεις, δεν θα μπορούσαν να θέσουν υπό έλεγχο τις τρομερές πανδημίες του AIDS της φυματίωσης και της ελονοσίας, όχι μόνοι τους. Και βέβαια δεν θα μπορούσαν να μετριάσουν ολομόναχοι τεράστια απειλητικά προβλήματα όπως η αποψίλωση στην Αϊτή, η γενεσιουργός αιτία των πρόσφατων φονικών πλημμυρών στην περιοχή- η απόλυτη αιτία εντοπίζεται, βέβαια, αιώνες πριν, στην ίδρυση της γαλλικής αποικίας σκλάβων. Ωστόσο ο PIH έχει δείξει στον κόσμο πως ο έλεγχος ασθενειών είναι εφικτός σε απελπιστικά φτωχά μέρη. Αυτό το έχουν πετύχει κάνοντας μόνοι ό,τι είναι αναγκαίο σε πολλά διαφορετικά μέρη, στην Αϊτή, στην Αφρική, στο Περού και στις φυλακές της Σιβηρίας.
Η εργασία της μικρής κλινικής που έφτιαξαν ο Φάρμερ και οι φίλοι του στις αρχές της δεκαετίας του 1980 στο χωριό Κάνζ της Αϊτής έχει διευρυνθεί σε μεγάλο βαθμό από τότε (2003) που εκδόθηκε το «Βουνά πέρα απ΄τα βουνά». Το Zanmi Lasante έχει εξελιχθεί σε ένα πολύ μεγάλο σύστημα δημόσιας υγείας και ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης, ένα σύστημα που στέλνει περίπου εννιά χιλιάδες παιδιά στο σχολείο κάθε χρόνο κι έχει φτιάξει σχολεία εκεί όπου δεν υπήρχαν, που απασχολεί περίπου τρεις χιλιάδες Αϊτινούς, που τρέφει πολλές χιλιάδες ανθρώπων καθημερινά, που έχει κτίσει εκατοντάδες σπίτια για τους φτωχότερους των ασθενών, που καθάρισε τα αποθέματα νερού σε δεκάδες μέρη κι έχει αρχίσει τελευταίως να εγκαθιστά φίλτρα νερού στα σπίτια κάποιων ασθενών. Τώρα σε λιγότερο από μία δεκαετία οι Συνέταιροι στην Υγεία (PIH) έχουν είτε αποκαταστήσει είτε κατασκευάσει εκ θεμελίων άλλα οκτώ νοσοκομεία και κέντρα υγείας στην Αϊτή, κι επίσης λειτουργούν κινητές κλινικές. Κάθε είδους ανθρώπινης ασθένειας αντιμετωπίζεται στις διάφορες μονάδες. Η φροντίδα εξακολουθεί να είναι πρώτης τάξεως και ουσιαστικά δωρεάν στους ασθενείς.
Ο Πολ Φάρμερ ένιωθε περισσότερο ζωντανός όταν βοηθούσε ανθρώπους κυρίως φτωχούς. Τις ηλικιωμένες γυναίκες της αποκαλούσε «Μητέρα» και τους ηλικιωμένους άντρες «Πατέρα». Πολλοί του φέρναν δώρα. Γάλα σε πράσινο μπουκάλι με ένα καλαμποκότσαλο για καπάκι. «Bonjou, Doc mwen» -Καλημέρα ,γιατρέ μου, του έλεγαν, με το ωραίο τους χαμόγελο, οι φτωχοί Αϊτινοί.


Τελικά όλοι άνθρωποι είμαστε…
Η ιδέα πως κάποιες ζωές είναι λιγότερο σημαντικές είναι η ρίζα όλων των κακών αυτού του κόσμου, έλεγε ο Φάρμερ…
Υπάρχουν πολλά που μπορούν να ειπωθούν σχετικά με την αυτοθυσία, τη μεταμέλεια ακόμη και τον οίκτο. Αυτά μας διαχωρίζουν από τις κατσαρίδες….
Σκέφτεσαι: «Για δες, υπάρχει καλό στον κόσμο»… Όχι ως παρήγορο παράδειγμα, τουναντίον. Ως απόδειξη πως είναι δυνατόν να αγωνιστείς. Σαν βουκέντρα που κάνει τους άλλους να συνειδητοποιήσουν πως προκειμένου να μην πεθαίνουν άνθρωποι άσκοπα, οφείλει κανείς να ενεργήσει.
Μια αϊτινή παροιμία έλεγε «Βουνά πέρα απ΄τα βουνά» για να περιγράψει την τοποθεσία του χωριού Κανζ, που ήταν ο πιο απομακρυσμένους όλους τους οικισμούς, και άλλη μία έλεγε «Οι πέτρες στο νερό δεν ξέρουν πώς νιώθουν οι πέτρες στον ήλιο».
Ένα αϊτινό ρητό έλεγε «Το να δίνεις στους ανθρώπους φάρμακα για τη φυματίωση και να μη τους δίνεις φαγητό είναι σαν να πλένεις τα χέρια σου και να τα σκουπίζεις στο χώμα».
Ο συγγραφέας Τρέισυ Κίντερ στέλνει με το βιβλίο αυτό ένα μήνυμα σε όσους και όσες πάσχουν από σοβαρές ασθένειες, στις φτωχές χώρες του κόσμου: «όσο υπάρχει ζωή, υπάρχει ελπίδα» και «όσο υπάρχει αγώνας υπάρχει ζωή». Επίσης σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο, πρέπει να «βγάλουμε » την ανθρώπινη φύση μας, εκείνη της αλληλεξάρτησης και της αλληλεγγύης.
Και ακόμα καλύτερα: «όποιο και να είναι το ερώτημα, ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ είναι η απάντηση!!!» (Αντρέ Μπρετόν).
Ένα λαμπρό, θαυμάσιο, συγκινητικό, αξέχαστο και δυνατό βιβλίο, αλλά και ένα εντυπωσιακό μάθημα ζωής.


Ο Tracy Kidder αποφοίτησε από το Χάρβαρντ, σπούδασε στο Πανεπιστήμιο της ‘Aιοβα και υπηρέτησε ως αξιωματικός του στρατού στο Βιετνάμ. Έχει κερδίσει το Βραβείο Πούλιτζερ, το Εθνικό Βραβείο Βιβλίου των ΗΠΑ, το Βραβείο Robert F. Kennedy και πολλά άλλα λογοτεχνικά βραβεία. Ο συγγραφέας των Strength in What Remains, My Detachment, Home Town, Old Friends, Among Schoolchildren, House και The Soul of a New Machine, Kidder ζει στη Μασαχουσέτη και το Μέιν.

facebookShare on Facebook
TwitterTweet
FollowFollow us
PinterestSave