Συγγραφέας του βιβλίου «Η Νίκη της Σαμοθράκης και τα Καβείρια Μυστήρια» – Εκδόσεις «Κάκτος»

Η συνέντευξη με τη Βιολέττα Μαράντου – Παυλέα έγινε για δυο λόγους. Ο πρώτος φυσικά αφορά το βιβλίο της που κυκλοφόρησε πρόσφατα και παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον. Ο δεύτερος είναι να συνδράμουμε ως Vivlio-life στην μεγάλη προσπάθεια να επιστρέψει η «Νίκη» στο σπίτι της. Σαφώς και δεν μας αρκούν τα δυο αντίγραφα του αγάλματος που μας έστειλαν οι Γάλλοι. Ενώνουμε τις φωνές και τις ελπίδες μας με την ευκαιρία αυτής της έκδοσης ώστε το σπουδαίο άγαλμα να επιστρέψει εκεί ακριβώς απ’ όπου την άρπαξαν. «Βαθύτατα επιθυμώ αυτό το μικρό λιθαράκι έμπνευσης να εμπνεύσει και άλλους για την επιστροφή της Νίκης στον ιερό τόπο της Σαμοθράκης», μας λέει η συγγραφέας κι εμείς το λιγότερο που έχουμε να κάνουμε είναι να συμφωνήσουμε και να κάνουμε την επιστροφή της «Νίκης» και δική μας βαθιά επιθυμία.

Ένα ταξίδι στο όμορφο νησί της Σαμοθράκης είναι ο λόγος που γράφτηκε αυτό το πολύ ενδιαφέρον βιβλίο. Πότε πραγματοποιήσατε αυτό το ταξίδι;
Πριν 7 χρόνια για πρώτη φορά επισκέφθηκα τη Σαμοθράκη. Ήταν ένα ταξίδι που πραγματοποιήθηκε από επιθυμία που ξύπνησε ξαφνικά και δεν ήταν προγραμματισμένο.

Οι σπουδές Ψυχολογίας και το γεγονός πως είστε σύμβουλος ψυχικής υγείας, προσωποκεντρικής προσέγγισης, πόσο επιτακτική έκαναν την ανάγκη να βρεθείτε στο νησί;
Η ερώτησή σας κατανοώ ότι αναφέρεται στη ψυχική ευαισθησία ενός σύμβουλου ψυχικής υγείας, στο να είναι ανοικτός σε συνειδησιακές πραγματικότητες, στη συνάφεια του όρου ψυχολόγος και ψυχοθεραπευτής με τα μυητικά δρώμενα και στο κατά πόσον ήμουν υποψιασμένη. Σίγουρα, αφού το επίκεντρο της εργασίας μου είναι ο άνθρωπος, νιώθω περισσότερο επιρρεπής στο να προσεγγίσω νέες πραγματικότητες, πιο έτοιμη να κατανοήσω το άγνωστο. Δεν υπήρξε όμως συνειδητή ανάγκη. Θα έλεγα ότι υπέκυψα στην ασυνείδητη εσωτερική μου παρότρυνση να βρεθώ στην Σαμοθράκη εκείνο το καλοκαίρι.

Με τις παραπάνω ιδιότητες, πείτε μας τι συμβολίζει για σας η Σαμοθράκη, το όρος Σάος και τα Καβείρια μυστήρια.
Η Σαμοθράκη, «η υψηλή Θράκη», όπως μεταφράζεται το όνομά της από το αρχαιοελληνικό σάμος, αντιπροσωπεύει και για μένα τη γη των μεγάλων μυστήριων κι είναι ένας τόπος, όπως οι περισσότεροι αρχαιολογικοί χώροι της Ελλάδας, που δονείται ενεργειακά εξαιτίας των απόκρυφων ιερότατων μυστήριων που συντελέστηκαν εκεί.
Στο όρος Σάος ζωγραφίζονται οφιοειδή μονοπάτια που οδηγούν σε καταρράκτες και κολυμπήθρες γεμάτες από το κελαρυστό, λαλίστατο νερό της ιερής γνώσης. Ουράνια νερά που βρίθουν από μυστική ζωή, μέσα στα οποία οφείλεις με ιεροπρέπεια και επίγνωση να βαφτιστείς, να καθαρθείς, όπως στην Καβείρια μύηση, και να αναγεννηθείς. Η επίπονη ανάβαση, που κρατάει 4 με 5 ώρες, γίνεται εφαλτήριο για υπέρβαση της συνειδητής πραγματικότητας, σε προκαλεί να «θυμηθείς» τα ιερά δρώμενα των μυστήριων και να διαισθανθείς την παρουσία ιεροφάντων και μυστών.
Τα Κάβειρα, η μυστηριακή λατρεία των Πελασγών που θεωρούνταν προ-Έλληνες, παραμένουν απόρρητα για τους κοινούς θνητούς. Οι Κάβειροι θεοί που αντιπροσωπεύουν την ένωση του ύδατος και του πυρός στήνουν το ιερό τους στη σεπτή και αγιότατη Σαμοθράκη, όπου τελούνταν κατά τον Ορφέα «τα τρομερά μυστήρια που προκαλούν ρίγη φόβου». Εκεί, στο ιερό των Μεγάλων Θεών, μυούνται οι «έτοιμοι» να θυμηθούν τη συγγένεια τους με τους θεούς, βρίσκοντας όλες τις απαντήσεις για τη φύση και τον σκοπό της ανθρώπινης ύπαρξης.

Φθάνοντας εκεί που αναβλύζουν οι πηγές του όρους Σάος, νιώσατε κι εσείς να μπλέκεται το φυσικό με το μεταφυσικό;
Ναι, έτσι ένιωσα. Η συνειδητή πραγματικότητα μετατοπίζεται και διευρύνεται σε τέτοιους τόπους και είναι εύκολο να διαφύγεις και να εισέλθεις στο μεταφυσικό πεδίο της ζωής. Μεταφυσικό ονομάζουμε οτιδήποτε στέκεται πέρα από την οριοθετημένη αντίληψη της πραγματικότητας, όπως εμείς την έχουμε ορίσει. Καταλαβαίνετε ότι η εμπλοκή μου με αυτή την διάσταση της Σαμοθράκης ήταν θέμα διαστολής της συνείδησης, κάτι όμως απόλυτα φυσικό, αφού αισθάνθηκα να βρίσκομαι σε δύο χρόνους ταυτόχρονα, στο παρελθόν (χρόνος των ιερών μυστηρίων) και στον παρόντα χρόνο (της επίσκεψής μου).

Όταν ολοκληρώθηκε αυτό το ταξίδι, αντικρίζοντας από το πλοίο που σας απομάκρυνε από το ιερό βουνό και τα μυστήριά του, είχατε ήδη σκεφθεί την πιθανότητα να γράψετε για τη μοναδική αυτή εμπειρία;
Ήδη είχε γραφτεί το ποίημα με το αίτημα της Νίκης, είχα την φωνή της στην καρδιά και την ψυχή μου. Ένιωσα ότι είχα επιτελέσει τον σκοπό μου, αφού είχα ήδη «βιώσει» μια επαφή με τη θεά. Αλλά δεν το σκέφθηκα τότε, δεν μπορούσα να φανταστώ ότι το ταξίδι μου για τη Νίκη μόλις ξεκινούσε, ούτε μπορούσα τότε να διανοηθώ ότι η φωνή της θα επιζητούσε να γίνει ακουστό το αίτημά της και σε άλλους ανθρώπους, εκτός από μένα!

«Καβείρια μυστήρια». Άγνωστες λέξεις για πολλούς, κυρίως τους νέους μας. Δώστε μας τον ορισμό για τα παιδιά κι εκείνους που προτιμούν να περνούν τον ελεύθερο χρόνο τους κρατώντας το «διαδίκτυο» στο… χέρι τους, για άσχετους με τη γνώση λόγους.
Είναι αλήθεια ότι η παιδεία γύρω από τα αρχαία ελληνικά μυστήρια λείπει. Aπουσιάζει η ουσιαστική γνώση για την ψυχή των μυστηρίων, αφού λείπουν ή είναι δυσεύρετοι σε όλες τις βαθμίδες της σύγχρονης εκπαίδευσης εκείνοι που μπορούν να σε εμπνεύσουν να αναζητήσεις, να μυηθείς στην ιερή γνώση. Έτσι δεν είναι εύκολο να γνωριστούν, πόσο μάλλον να κατανοηθούν τα αρχαία μυστήρια και να συνειδητοποιηθεί η πνευματική αίγλη και τα οφέλη της ιερής γνώσης από τους νέους ανθρώπους. Το διαδίκτυο είναι ένα μέσο για να προσεγγίσουμε άμεσα μορφές γνώσης, πολλές φορές και την ιερή γνώση, τη γνώση της ψυχής, αλλά δεν μπορεί η διαδικτυακή πληροφόρηση να ανάψει τη φλόγα της μύησης στην καρδιά του αναζητητή. Για τη μεταλαμπάδευση της ιερής γνώσης απαιτείται σχέση με έναν φορέα της, σύνδεση ώστε να συντελεστεί η αλληλεπίδραση (όπως στα μυστήρια που οι θεοί αποκτούν μορφή, προσεγγίζουν και συσχετίζονται με τον ψυχισμό του νεόφυτου). Θα έλεγα ότι μύηση = γνώση προσφέρεται, όταν υπάρχει μια ανάλογη ουσιαστική συνάντηση, οδηγώντας σε μεταμορφωτικές διαδικασίες και μετουσιώσεις. Στις ημέρες μας μια προσέγγιση αυτής της μυητικής σχεσιακής σύνδεσης συντελείται μέσα από την ψυχοθεραπεία, τη θεραπευτική σχέση που επιτρέπει κάποιες φορές τον βαθύ σύνδεσμο δύο ανθρώπων, κι έτσι την αλλαγή και την ίαση μέσω της αυτογνωσίας.

Θα συμβούλευα τους νέους να αναζητήσουν μορφές βιωματικής γνώσης που μπορεί να προκύψουν μέσα από την συναναστροφή με εμπνευσμένους ανθρώπους που μπορούν να τους μεταδώσουν ή να τους κεντρίσουν το ενδιαφέρον, για να ξυπνήσουν μέσα τους εκείνα τα βαθιά υπαρξιακά ερωτήματα που οδηγούν σε αντίστοιχες απαντήσεις. Αντίθετα οι ευκολοχώνευτες απαντήσεις του διαδικτύου εμποδίζουν την ανάκληση της ιερής γνώσης μέσα από τον πυρήνα της ύπαρξής μας, εκεί όπου εδρεύει η μνήμη της. Επίσης, θα συμβούλευα να επισκέπτονται τους αρχαίους τόπους συχνά, να αφήνονται ελεύθεροι να συνδεθούν με το χρυσό παρελθόν και να χρησιμοποιούν περισσότερο τη φαντασία και τη διαίσθησή τους, για να αντλήσουν έμπνευση και γνώση σοφίας από τον ίδιο τον εαυτό τους.

Κάτω από τον τίτλο του βιβλίου σας, πριν τον πρόλογό σας υπάρχει ο υπότιτλος «Η ανδρόγυνη απαρχή του ανθρώπου». Μιλήστε γι’ αυτήν.
Η Καβείρια μύηση ήταν η μύηση της γενέσεως, της απαρχής του ανθρώπου. Η γνώση για την απαρχή του ανθρώπου η οποία παραδιδόταν από τους θεούς Κάβειρους οδηγούσε στην συνειδητοποίηση της θείας φύσης του ανθρώπου, η οποία, κατά τον Πλάτωνα όπως αναφέρει στο «Συμπόσιο», ήταν ανδρόγυνη. Γνώση που οδηγούσε στην κατανόηση της αθανασίας και έτσι στη λύτρωση από τα ψευδαισθησιακά δεινά της θνητής φύσης. Η ανδρόγυνη απαρχή στην οποία μυούντο οι επίλεκτοι ήταν η ίδια η πνευματική ταυτότητα του ανθρώπου, και τα μυστήρια αποκάλυπταν και έδειχναν την διαδρομή προς αυτή την αρχή.

«Συμπτωματικά όπως είδαμε σε μια τοιχοκολλημένη αφίσα, η Νίκη “γιόρταζε” τα 100 χρόνια της απουσίας της από το ιερό νησί», διαβάζω στον πρόλογο. Μιλήστε μας γι’ αυτήν την επώδυνη απουσία.
Εκείνη την πρώτη νύχτα γράφτηκε το πρώτο μέρος του ποιήματος με το αίτημα της Νίκης για επιστροφή. Ξημερώνοντας, είδα την αναρτημένη αφίσα για τη γιορτή στο ιερό για τα 100 χρόνια απουσίας της. Έτσι είχα μέσα μου ένα αίσθημα έντονης παρουσίας και από την άλλη υπήρχε η συνειδητοποίηση της αισθητής της απουσίας. Στη συγχρονικότητα εκείνης της στιγμής ένιωσα ότι η ιδεατή της πραγματικότητα υπάρχει όπου υπάρχει τόπος να στηθεί το ιερό της, στην καρδιά και την ψυχή του «έτοιμου» να συλλάβει την Ιδέα. Η Νίκη ζωντάνεψε μέσα μου εκείνο το βράδυ και πήρε θέση στην ψυχή μου, κάνοντας έτσι πιο επώδυνη την κυριολεκτική και συμβολική απουσία της από το ιερό της.

Το βιβλίο σας περιλαμβάνει και την αγγλική του μετάφραση. Πιστεύετε πως οι ξένοι αναγνώστες που έτυχε να θαυμάσουν το άγαλμα της Νίκης στο Λούβρο, θα αναρωτηθούν για τον λόγο που βρίσκεται εκεί;
Η παρουσία της Νίκης στο Λούβρο είναι η υπενθύμιση του ελληνικού πνεύματος στην εποχή της αίγλης του. Αντιπροσωπεύει –ως διασωσμένη μνήμη– τα ωραιότατα μυστήρια τα οποία ετελούντο στην Σαμοθράκη, στην ιερή γη που την γέννησε και στην οποία πρέπει να επιστρέψει. Το κάλλος της Νίκης δεν είναι μόνο η αισθητική της τελειότητα αλλά η πνευματική τελειότητα της ιδεατής της φύσης την οποία εμπνεύστηκε ο Ρόδιος δημιουργός της. Και αυτή η ιδεατή τελειότητα μυεί και διαπαιδαγωγεί ανεξάρτητα από το αν είσαι συνειδητός στην παρουσία της.

Επιθυμείτε το βιβλίο σας να βοηθήσει ώστε να μπει τέλος σ’ αυτή την απουσία;
Βαθύτατα επιθυμώ αυτό το μικρό λιθαράκι έμπνευσης να εμπνεύσει και άλλους για την επιστροφή της Νίκης στον ιερό τόπο της Σαμοθράκης. Διακαής επιθυμία μου είναι το αίτημα της επιστροφής της να γίνει αίτημα όλων όσων προσδοκούν την αναγέννηση της πνευματικής τους κληρονομιάς.

«Εσένα ζήλεψαν,
σ’ έσυραν στα παζάρια των εθνών,
στις αγορές της άγνοιας σ’ επέδειξαν,
να θησαυρίζουν ξένη δόξα
οι τυμβωρύχοι ληστές της γνώσης…
»
Ένας στίχος του ποιήματος που με συγκινεί αλλά και με θυμώνει. Ποια ήταν τα δικά σας συναισθήματα όταν γράφατε το βιβλίο και έπρεπε να διαχειριστείτε τις πληροφορίες για την αρπαγή της Νίκης;

Χαίρομαι που σας άγγιξαν τα λόγια του ποιήματος. Για να είμαι ειλικρινής, ο θυμός για την αρπαγή της Νίκης από τον τόπο της μεταποιείται κάθε φορά μέσα μου και γίνεται μια βαθιά επίγνωση για την αιτιότητα της απώλειας. Η αρχική μου συγκίνηση δεν επέτρεψε να γίνει αισθητός ο θυμός ο οποίος ξύπνησε αργότερα, όταν στην αναζήτησή μου βίωσα το γεγονός της απομάκρυνσής της ως ύβρη. Έπειτα, μυημένη στην Ιδέα που ενσωματώνει στο είναι της η Νίκη, απέκτησα συνειδητότητα και αισθάνθηκα έτοιμη να αιτηθώ την επιστροφή της. Αυτός που είναι συνειδητός και έχει αυτογνωσία, θα συναισθανθεί την ευθύνη του για την απώλεια και ότι έχει χρέος να παράσχει κάθε βοήθεια για την επαναφορά της πίσω στο ιερό της. Είναι καλό να γνωρίζουμε ότι δεν ζητάμε ένα άψυχο άγαλμα αλλά τη ζωντανή παρουσία της, την Ιδέα που ενσωματώνει, την πνευματική της αρτιότητα, την ιστορία της χρυσής εποχής των ιερών μυστηρίων. Και γι’ αυτή την επιστροφή πρέπει να είμαστε υποψιασμένοι πνευματικά και έτοιμοι να την υποδεχθούμε.

Οι Γάλλοι πρόσφατα απέστειλαν δυο αντίγραφα του αγάλματος της Νίκης τα οποία στήθηκαν στον αύλειο χώρο του Νομαρχείου Αλεξανδρούπολης, μέχρι να τοποθετηθούν στη Σαμοθράκη. Όμως αυτό δεν αποτελεί μια διαρκή υπενθύμιση για την επιστροφή της, αλλά έναν συμβιβασμό που έγινε αποδεκτός. Δεν θυμώνω, λοιπόν, μόνον για την αρπαγή της Νίκης αλλά περισσότερο για την έλλειψη παιδείας και αξιοπρέπειας να διαχειριστούμε την αλήθεια και να την τιμήσουμε. Το ελληνικό πνεύμα δεν ήταν ποτέ ο επαίτης αλλά ο δωρητής της γνώσης του φωτός σ’ όλο τον κόσμο. Όλοι μας λοιπόν έχουμε χρέος να αφυπνιστούμε, να αναγνωρίσουμε την κληρονομιά μας και να ανδρειωθούμε στα δίκαιο αίτημά μας για την επιστροφή της Νίκης.

Για την ολοκλήρωσή του βιβλίου σας ανατρέξατε σε μια πλούσια βιβλιογραφία. Ποιος από τους συντάκτες των κειμένων ή τους συγγραφείς βιβλίων αγγίζει περισσότερο αυτό που θέλετε να προκύψει από τη δική σας εκδοτική προσπάθεια;
Το βιβλίο ήταν πολύπλευρο και έτσι βιβλιογραφικά πολυποίκιλο. Η αρχαία ελληνική γραμματεία στάθηκε πολύτιμη στο σύντομο κομμάτι της ιστορικής μου έρευνας, ιδιαίτερα ο «Φαίδρος» του Πλάτωνα, που αποτέλεσε βαθιά πηγή έμπνευσης για να συσχετιστώ με τη γνώση της απαρχής του ανθρώπου και να ρίξω γέφυρα στα απόκρυφα μυητικά δρώμενα. Επίσης ο Γιουνγκ αλλά και η μυστικίστρια θεοσοφίστρια Μπλαβάτσκυ, που μου έδωσε υλικό, για να δικαιολογήσω τις δικές μου διαισθητικές σκέψεις, μη εξαιρώντας κάποια πηγή γνώσης, χωρίς την οποία δεν θα μπορούσε να υποστηριχτεί αυτό το βιβλίο.

Κλείνοντας αυτή τη συνέντευξη θα ήθελα να πείτε σ’ εμάς τους φίλους του Vivlio-life αν μπορούμε να ελπίζουμε πως η Νίκη ένα πρωί θα επιστρέψει στο σπίτι της: στη Σαμοθράκη.
Θα σας παρακαλέσω θερμά να ελπίζετε μαζί μου για την επιστροφή της. Και να συνδράμετε στην βοήθεια για την επιστροφή της διαμέσου της γνώσης. Αισθάνομαι ότι δεν το επέλεξα συνειδητά, αλλά υπάκουσα στο κάλεσμα και βρέθηκα διαθέσιμη εκεί στο μαγικό ραντεβού, την κατάλληλη για μένα στιγμή.

Σας ευχαριστώ πολύ για το χρόνο (και ηλεκτρονικό χώρο) που μου διαθέσατε και για τις ωραίες ερωτήσεις σας σχετικά με τη «Νίκη της Σαμοθράκης και τα Καβείρια Μυστήρια».

Λίγα λόγια για το βιβλίο
Τα Καβείρια Μυστήρια, τα μυστήρια των Μεγάλων Θεών, τα οποία τελούντο στη «σεπτή και αγιότατη», κατά τον Ορφέα, Σαμοθράκη, συνυφαίνονται μέσα στον χρόνο με την παρουσία της Νίκης, που, ως γνωστό, ευρέθη να διακοσμεί το ιερό τους.
Τι στάλθηκε όμως να αναγγείλει από τον Δία η πανώρια όψη της; Ποιο ήταν το εσώτατο μυστήριο το οποίο γνώριζε και σμίλεψε ο καλλιτέχνης πάνω της; Ποιο προορισμό είχε -αν είχε- η ωραιότατη θέα της στο τελετουργικό της καβείριας μύησης; Επίσης, γιατί η παρουσία της μέσα στους αιώνες συνεχίζει να μυεί και να εμπνέει τα πλήθη να διαφύγουν από την ασχημοσύνη της θνητής ύπαρξης αναζητώντας διέξοδο προς την πνευματική διάσταση της ζωής;
Αυτά είναι μερικά ερωτήματα των οποίων τις απαντήσεις κατείχαν μόνο οι μυημένοι και φέρει αποτυπωμένες στο είναι της η Νίκη, έτοιμη να τις προσφέρει σε εκείνον που δύναται να αποσυμβολίσει την ιδεατή της συμβολική ύπαρξη στον ιερό τόπο των Μεγάλων Θεών.

Βιογραφικό
Η Βιολέττα Παυλέα είναι ψυχοθεραπεύτρια σύμβουλος προσωποκεντρικής προσέγγισης και συγγραφέας βιβλίων εσωτερικής ψυχολογίας και συνειδητότητας. Απέκτησε πτυχίο ψυχολογίας από το Κολλέγιο Ανθρωπιστικών Επιστημών (The Athens College of Arts). Ολοκλήρωσε μεταπτυχιακές σπουδές στο Institution for Counseling & Psychological Studies (ICPS) και απέκτησε με διάκριση τον τίτλο Μ. Sc. στην Προσωποκεντρική – Συμβουλευτική ψυχοθεραπεία από το University of Strathclyde, UK.
Από το 1990 έως και το 2005 εντρύφησε στον τομέα της εσωτερικής ψυχολογίας και ψυχολογίας βάθους, με πλήθος βιωματικών σεμιναρίων δίπλα στον πνευματικό δάσκαλο μεταφυσικής Γεώργιο Βουλούκο, ενώ εκείνο το διάστημα υπήρξε ερευνήτρια της φιλοσοφίας και δασκάλα της γιόγκα.
Έχει πολυετή συγγραφική δραστηριότητα σε περιοδικά φιλοσοφικού, μεταφυσικού και ψυχολογικού περιεχομένου, είναι συγγραφέας σειράς βιβλίων πνευματικής συνειδητότητας και ποιητικών συλλογών, ενώ έχει υπάρξει εισηγήτρια διαλέξεων αντίστοιχων θεμάτων. Κεντρικό αντικείμενο της εργασίας της αποτελεί πάντα η μελέτη της ψυχής, καθώς και η ανάπτυξη και αυτοπραγμάτωσή της. Έχοντας ασχοληθεί επί σειρά ετών με τη σκέψη του Γιουνγκ, εργάστηκε ως σύμβουλος ομάδων προσωπικής ανάπτυξης, ενώ σήμερα εργάζεται ως σύμβουλος-ψυχοθεραπεύτρια της προσωποκεντρικής προσέγγισης.