Ο Χάμζα είναι ένας από τους τέσσερις πρωταγωνιστές του Βρετανού συγγραφέα Αμπντουλραζάκ Γκούρνα στο τελευταίο του βιβλίο «Άλλες ζωές», που αποκαλύπτει μια άγνωστη σελίδα της γερμανικής αποικιοκρατίας στην Αφρική, τουλάχιστον για το ελληνικό κοινό.
Στις «Άλλες ζωές» ο συγγραφέας θίγει το θέμα της αποικιοκρατίας και τον βαθμό που επιδρά στις ζωές των ανθρώπων σε βάθος γενεών, ζητήματα εξουσίας, διαπροσωπικών σχέσεων και ανισότητας, που διαπλέκονται γύρω από έναν αιματηρό πόλεμο που διεξάγεται μεταξύ των γερμανικών και των βρετανικών αποικιοκρατικών δυνάμεων για τον έλεγχο της Ανατολικής Αφρικής και συγκεκριμένα για τη σημερινή Τανζανία, πατρίδα του συγγραφέα, στη σκιά του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου.


Γεννημένος το 1948 στη Ζανζιβάρη, την οποία εγκαταλείπει το 1968, την εποχή των διώξεων της μουσουλμανικής μειονότητας ο Αμπντουλραζάκ Γκούρνα είναι ο πρώτος Αφρικανός συγγραφέας που τιμάται από το 2003 με το πιο σημαντικό βραβείο λογοτεχνίας, 18 χρόνια μετά τον Τζον Μάξγουελ Κούτσι.
Ο Αμπντουλραζάκ Γκούρνα, με καταγωγή από την Τανζανία και αραβικές ρίζες, υπήρξε και ο ίδιος πρόσφυγας όταν μετανάστευσε στη Μεγάλη Βρετανία το 1968. Κατά την απονομή του Βραβείου Νομπέλ στη Σουηδική Ακαδημία, ο 73χρονος συγγραφέας και καθηγητής Αγγλικής Φιλολογίας στο Πανεπιστήμιο του Κεντ μίλησε για την αγάπη του για το γράψιμο, τα χρόνια της «φτώχειας και της αποξένωσης», και την ανάγκη που δημιουργήθηκε μέσα του να μιλήσει για την προσφυγική εμπειρία, την αποικιοκρατία και την ιστορία της πατρίδας του. Από τότε πέρασαν πολλά χρόνια, ο ίδιος έγραψε δέκα μυθιστορήματα και τιμήθηκε με τη μεγαλύτερη λογοτεχνική διάκριση.
Το βιβλίο «Άλλες Ζωές» είναι χωρισμένο σε τέσσερις θεματικές ενότητες. Στην πρώτη ενότητα, ο συγγραφέας μας συστήνει τους ήρωες του βιβλίου του, ήρωες πραγματικούς που έρχονται αντιμέτωποι με τη σκληρότερη πλευρά της ζωής.


Άλλος πρωταγωνιστής είναι ο νεαρός Ιλιάς, ο οποίος δραπετεύει από το χωριό όπου γεννήθηκε, από μια περιοχή ταλανισμένη από τη φτώχεια, την πείνα και τους λοιμούς και φτάνει σε μια μικρή παραθαλάσσια πόλη όπου έκθαμβος παρακολουθεί την παρέλαση των Δυνάμεων Ασφαλείας στη Γερμανική Ανατολική Αφρική. Χρόνια αργότερα, το 1914, ενώ επίκειται ο μεγάλος πόλεμος μεταξύ των Βρετανών και των Γερμανών, στην Τάνγκα της Τανζανίας, o Ιλιάς αποφασίζει να καταταγεί στον γερμανικό στρατό, που αποτελείται κυρίως από Αφρικανούς μισθοφόρους, υποσχόμενος στη μικρή του αδελφή πως σύντομα θα επιστρέψει.. Η υπόσχεσή του δε θα εκπληρωθεί ποτέ και το μυστήριο για το τι απέγινε ο Ιλιάς θα σκιάζει τη ζωή της Αφίγια.


Στο δεύτερο μέρος, ο συγγραφέας εστιάζει στις κτηνωδίες του πολέμου, στις φρικαλεότητες που γεννά η πολιτική του ιμπεριαλισμού. Με ένα ιστορικοπολιτικό πλαίσιο, ο συγγραφέας καταγράφει τα γεγονότα εκείνης της εποχής, που στιγμάτισαν την Αφρική αλλά και την Ευρώπη. Σε αυτό το μέρος του μυθιστορήματος, η αδερφή του Ιλιάς, η Αφίγια, θα γνωρίσει τον Χάμζα, έναν γενναιόδωρο και ονειροπόλο λιποτάκτη ο οποίος κατάφερε να διαφύγει από τη φρίκη του πολέμου. Οι δυο τους θα ζήσουν μια αναπάντεχη ιστορία αγάπης που θα ενώσει δυο οικογένειες αλλά και δυο ηπείρους, την Αφρική με την Ευρώπη.
Στην τρίτη ενότητα, ο συγγραφέας εστιάζει περισσότερο στο μυθοπλαστικό κομμάτι, οι ζωές των ηρώων διασταυρώνονται και η ιστορία αγάπης έρχεται να απαλύνει πληγές που άφησε ο πόλεμος. Καταγράφει επίσης τα κοινωνικά και πολιτιστικά χαρακτηριστικά εκείνης της εποχής, τη θέση της γυναίκας, τον μισογυνισμό, τον ρόλο της θρησκείας, την εκμετάλλευση Αφρικανών από Αφρικανούς τυχοδιώκτες, τη δύναμη της Δύσης, την αρνητική στάση απέναντι στη δυτική επιστήμη και στους δυτικούς νεωτερισμούς.


Στο τέταρτο και τελευταίο μέρος του βιβλίου ο συγγραφέας αποφασίζει να «κλείσει όλες τις εκκρεμότητες», να απαντήσει σε όλα τα ερωτήματα που ο ίδιος γέννησε στο μυαλό του αναγνώστη. Για ακόμη μία φορά, εστιάζει στα ιστορικά γεγονότα γύρω από την πορεία της Αφρικής αλλά και της Ευρώπης, μιλώντας για τις αποικιοκρατίες, φτάνοντας μέχρι και τα στρατόπεδα συγκέντρωσης.
Συνδυάζοντας ιστορικά στοιχεία σε μια συγκινητική μυθοπλασία, ο Αμπντουλραζάκ Γκούρνα μάς προσφέρει ένα σπουδαίο λογοτεχνικό έργο για την Αφρική, την κληρονομιά της αποικιοκρατίας, τις φρικαλεότητες του πολέμου, καθώς και για τις απροσμέτρητες αντιφάσεις της ανθρώπινης φύσης.
Ο συγγραφέας θέλησε να μιλήσει για όλα τα ιστορικά γεγονότα της μαρτυρικής αυτής ηπείρου, της Αφρικής. Στόχος του δεν είναι να μαγνητίσει μέσα από ένα λυρικό κείμενο, αλλά να συνθέσει μια ιστορία που έχει ως βάση της πραγματικά γεγονότα, που συνέβησαν από το 1900 κι έπειτα, σε Αφρική και Ευρώπη.
Ο νομπελίστας Αμπντουλραζάκ Γκούρνα, έχοντας βρει ο ίδιος καταφύγιο σε δυτική χώρα, δεν αποσιωπά τα εγκλήματα και την ιστορική αδικία της αποικιοκρατίας. Καταφέρνει όμως να μας δώσει μια πλούσια και βαθιά ανθρώπινη εικόνα των ηρώων του, όπου τα πράγματα δεν είναι ασπρόμαυρα. Με το μυθιστόρημά του «Άλλες ζωές» δίνει φωνή σε όσους δεν έχουν φωνή, φέρνοντας στο προσκήνιο ζωές από αυτές που συνήθως τις καταπίνει ο στρόβιλος της Ιστορίας.
Πρόκειται για ένα ξεχωριστό καθηλωτικό και σπαρακτικό βιβλίο το οποίο συνδυάζει ιστορικά στοιχεία σε μια συγκινητική μυθοπλασία.
Πρόκειται για Αριστούργημα.


Ο Αμπντουλραζάκ Γκούρνα είναι συγγραφέας δέκα μυθιστορημάτων: Memory of Departure, Pilgrims Way, Dottie, Paradise (στη βρα¬χεία λίστα για τα βραβεία Booker και Whitbread), Admiring Silence, By the Sea (στη μακρά λίστα για το βραβείο Booker Prize και στη βραχεία λίστα για το βραβείο των Los Angeles Times), Desertion (στη βραχεία λίστα για το Βραβείο των Συγγραφέων της Κοινοπολιτείας), The Last Gift, Gravel Heart και ΑΛΛΕΣ ΖΩΕΣ (στη βραχεία λίστα για το Βραβείο Orwell, στη μακρά λίστα για το Βραβείο Walter Scott). Είναι ομότιμος καθηγη¬τής Αγγλικής και Μετα-¬αποικιακής Λογοτεχνίας στο Πανεπιστήμιο του Κεντ. Ζει στο Καντέρμπουρι.

facebookShare on Facebook
TwitterTweet
FollowFollow us
PinterestSave