Εκδόσεις Αρμός 2022 σελ. 130-Γράφει: Ο Κώστας Τραχανάς


«Φοβερό πράγμα να χάσεις το ηθικό σου στον πόλεμο. Αν σου συμβεί είσαι ήδη σκοτωμένος». Με αυτή τη διαπίστωση ο Παναγιώτης Ν.Σοϊλεντάκης συνοψίζει την εμπειρία του στον ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1919-1922.Την εμπειρία αυτή καλούμαστε να αποτιμήσουμε ιστορικά έχοντας επίγνωση του ομφάλιου λώρου, που συνδέει την ημερολογιακή καταγραφή, τη μνήμη και την ιστορία.
Από τα Χανιά στο Καλέ Γκρότο είναι ο τίτλος του ημερολογίου του Παναγιώτη Ν.Σοϊλεντάκη.
Ο Παναγιώτης Ν.Σοϊλεντάκης (1899-1982) από τα Χανιά στα μέσα του 1919 κατατάχθηκε στον ελληνικό στρατό , στις αρχές του 1920 από την Πρέβεζα έπλευσε στη Σμύρνη στο 33ο Σύνταγμα υπό τον υποστράτηγο Αλέξανδρο Οθωναίο. Από εκεί ,θα ακολουθήσει την πορεία των ελληνικών στρατευμάτων στο Αϊβαλί ,στον Σαγγάριο , στη γραμμή Εσκί Σεχίρ-Αφιόν Καραχισάρ και στο Γόρδιο. Θα πολεμήσει στο Καλέ Γκρότο τον Αύγουστο του 1921 και θα βιώσει την κατάρρευση του μετώπου ένα χρόνο αργότερα. Ακολουθώντας πορεία προς Ουσάκ, Ανβαλάρ και Φιλαδέλφεια θα καταφέρει να φτάσει στη Σμύρνη , για να καταπλεύσει αρχικά στη Χίο (εκεί ξέσπασε η «Επανάσταση 1922» υπό τον βενιζελικό συνταγματάρχη Νικόλαο Πλαστήρα) και κατόπιν στον Πειραιά ,όπου στρατοπέδευσε γύρω από το Δημοτικό Θέατρο. Στις 16 Σεπτεμβρίου 1922 παρέλασε στην Αθήνα με επικεφαλής τον Νικόλαο Πλαστήρα και στο τέλος του μήνα αποβιβάστηκε στα Χανιά ,απ΄ όπου απολύθηκε το 1923.


Αυτό είναι σε γενικές γραμμές το χρονικό πλαίσιο και οι σημαντικότεροι σταθμοί της στρατιωτικής θητείας του λοχία Παναγιώτη Ν. Σοϊλεντάκη. Η πρώτη καταγραφή , σύγχρονη με τα γεγονότα , ήταν επιγραμματική και είχε τη μορφή ημερολογίου. Τη δεκαετία του 1970, πέντε σχεδόν δεκαετίες αργότερα ,ακολούθησε μια δεύτερη γραφή ,περισσότερο ανεπτυγμένη και εμπλουτισμένη με γεγονότα από το πολιτικό και διπλωματικό πεδίο, που οφείλεται στον γιο του συντάκτη Νικόλαο Π. Σοϊλεντάκη.
Η αφήγηση του Παναγιώτη Σοϊλεντάκη για όσα έζησε στη Μικρασιατική Εκστρατεία συνοδεύεται από 58 αθησαύριστες φωτογραφίες του φωτογράφου της μεραρχίας Ευάγγελου Αχειλά.
Αυτές οι «από κάτω « φωνές φωτίζουν μια οπτική σαφώς λιγότερο προβεβλημένη ως τώρα για την κατανόηση της εμπειρίας του πολέμου…
Η αγάπη προς την πατρίδα , η μαχητικότητα και οι ικανότητες του Παναγιώτη Ν.Σοϊλεντάκη, ο ανθρωπισμός , ο αλτρουϊσμός και οι ηθικές αρχές από τις οποίες εκοσμείτο, αναδύονται αβίαστα μέσα από τις σελίδες του Ημερολογίου.


Ο Νικόλαος Π. Σοϊλεντάκης γεννήθηκε στον Βόλο (26.3.1947). Κατάγεται από την Αγία Μαρίνα Χανίων και τα Τούζλα Κωνσταντινουπόλεως. Πτυχιούχος (1970) και αριστούχος διδάκτωρ Νομικής του Πανεπιστημίου Αθηνών (1992), υπηρέτησε την πατρίδα (1971-1973)ως έφεδρος ανθυπολοχαγός Πυροβολικού. Δικαστής (1974-2014), είναι πρόεδρος εφετών διοικητικών δικαστηρίων επί τιμή. Συγγραφικά ασχολείται με την διοικητική δικονομία και την ιστορία των διοικητικών θεσμών.