Χρήστος Πεντεδήμος: συνέντευξη στην Μαρία Τσακίρη

Οκτακόσια πενήντα ποιήματα «Οι συλλογές» – Ατομική έκδοση

Ξεκίνησε να γράφει ποιήματα το 2002. Τέσσερα χρόνια αργότερα, ο Χρήστος Πεντεδήμος έγινε μέλος της ιστοσελίδας www.stixoi.info και το 2007 εμπνεύστηκε περίπου οκτακόσια ποιήματα. Τα «λογιστικά» που κρατούν οι στίχοι του έχουν καταγράψει πως μέχρι σήμερα έγραψε 1091 ποιήματα. Όπως λέει στο Vivlio-life, δεν τον απασχόλησε ποτέ το θέμα της κατοχύρωσης επειδή «οι αντιγραφείς –αν και γίνονται πάντα πιο πλούσιοι- σαν υποδεέστεροι που είναι, έρχονται πάντα δεύτεροι». Στη σκιά των Μετεώρων, στην όμορφη Καλαμπάκα όπου ζει και δημιουργεί συχνά συγκεντρώνονται φίλοι και απαγγέλουν ποιήματα. Σε μια τέτοια συνάντηση πριν από χρόνια, «έπεσε» και το εξαιρετικό όνομα που έδωσαν στον χώρο: «Η γη της απαγγελίας»

Σας ευχαριστώ κα Τσακίρη που μου δώσατε αυτή την χαρά της εξωτερίκευσής μου!
Είναι η πρώτη φορά, γι αυτό ομολογώ και την τιμή μου, αλλά και την αγωνία μου μην τυχόν και δεν ανταπεξέλθω στις προσμονές της τιμής που μου κάνατε!
Θα είμαι ειλικρινής, πιστέψτε το, η μεγαλύτερη κολακεία για μένα θα είναι ότι σας απαντώ ειλικρινά, χωρίς έπαρση και χωρίς αδημονία επόμενης συνομιλίας..

• Η πρώτη σας εκδοτική προσπάθεια έγινε πριν από περίπου δέκα χρόνια, όταν αποφασίσατε τυπώσετε ο ίδιος τις συλλογές σας κάνοντας και τη βιβλιοδεσία. Οκτακόσια πενήντα ποιήματα είναι ένα νούμερο εντυπωσιακό! Μιλήστε μας για κείνη την πρώτη απόπειρα.
  Δεν ήταν εκδοτική προσπάθεια, και δεν το σκέφτηκα ποτέ έτσι. Το 2008, επιστρέφοντας από ένα οικογενειακό ταξίδι στο εξωτερικό, δέχθηκα την «καθαίρεση» μου ως συζύγου από την συμβία μου, με το εικονικό αιτιολογικό ότι «έγραφα ποιήματα εν αγνοία της, και ότι είχα επαφές στο κινητό με… ποιήτριες!».
  Όλα μου τα ποιήματα ήταν καταχωρημένα στην ιστοσελίδα www.stixoi.info, αλλά επειδή η ίδια δεν είχε πρόσβαση, αναγκάστηκα να τα τυπώσω για να της τα επιδώσω, σκεφτόμενος (ανόητα) πως ο λόγος του διαζυγίου ήταν τα… ποιήματα!
  Έτσι λοιπόν, προέκυψαν 4 αντίτυπα με τα 850 περίπου ποιήματα που είχα μέχρι στιγμής. Θα ήταν και μια απόδειξη της –όντως- άδολης ενασχόλησής μου με την ποίηση και τίποτε άλλο!
• Υπάρχουν ακόμη περίπου εκατό ποιήματα που σύντομα θα εκδοθούν με τη μορφή τευχιδίων. Ποια περίοδο της ζωής σας καλύπτουν;
  Αυτό ήταν ιδέα του συντοπίτη μου γλύπτη, ζωγράφου και βιογράφου του Β. Τσιτσάνη Σώτου Αλεξίου, ο οποίος επέλεξε 24 ποιήματά μου, τα εικονογράφησε και τα τύπωσε ο ίδιος, για τα γενέθλιά μου πριν χρόνια. Ο τίτλος επίσης του ιδίου, «Το κλειστό παράθυρο» και ήταν ποιήματα κυρίως πεσιμιστικά, ένα είδος που μου αρέσει! Έκτοτε, επειδή η έκδοση αυτή μου άρεσε και την διαχειριζόμουνα και ο ίδιος, το έχω επανεκτυπώσει και διανέμει σαν αναμνηστικά σε εκατοντάδες αντίτυπα. Επίσης, έχω επιλέξει τέσσερις άλλες συλλογές ποιημάτων και τις έχω αποστείλει σε ισάριθμους εικαστικούς να μου εικονογραφήσουν, ιστορία όμως που έμεινε πίσω.
• Όσοι σας γνωρίζουν, ξέρουν πως μπορείτε να γράψετε ένα ποίημα στη στιγμή. Πρέπει να υπάρχει πάντα κάποια αφορμή;
  «Παραγγελία» δεν μπορώ να διαχειριστώ, αν και είχα κάποιες κρούσεις για μελοποίηση. Μπορεί όμως, πάνω στην νωχελικότητά μου, βλέποντας κάποια καταχώριση αλλουνού, να μου γίνει το «τσαφ» και να γράψω ένα κατεβατό. Σχεδόν όλα μου τα ποιήματα είχαν μια τέτοια αφορμή, και συντριπτικά ποτέ δεν ήταν βιωματικά με εξωτερίκευση των εσώψυχών μου. Πιθανά αυτό να είναι μια ποιητική μου αδυναμία, γιατί το κύριο μέλημά μου διοχετεύονταν στο μέτρο, τον ειρμό και την ομοιοκαταληξία, παραγκωνίζοντας το νοηματικό θέμα. (Το 2007 μέσα σε 3 μέρες γράφτηκε ένα συμμετοχικό ποίημα από δύο κυρίως συμμετάσχοντες που είχε 1650 στίχους!)
• Από ποια ηλικία γράφετε ποιήματα και αναρωτιέμαι αν έχετε μπει στη διαδικασία ποτέ να τα μετρήσετε.
  Όχι, δεν γεννήθηκα… ποιητής. Κι ούτε έγινα. Έγραψα περί τα 10 ποιήματα το 2002. Στα τέλη του 2006 έγινα μέλος της ιστοσελίδας των «στίχων» (www.stixoi.info) με το όνομα «CHЯISTOS P» και εκεί «πήρα μπροστά» με το έναυσμα, την παρότρυνση και την… βουκέντρα άλλων μελών των Στίχων! Ο «ποιητικός» οίστρος κράτησε μέχρι το τέλος του 2007, δηλαδή κάτι περισσότερο από έναν χρόνο, όπου έγραψα γύρω στα 800 ποιήματα! Δεν χρειάστηκε να τα μετρήσω, τα ποιήματα και τα σχόλια που τους γίνονταν, ήταν και είναι δημόσια, δεν με απασχόλησε ποτέ το θέμα της κατοχύρωσης, γιατί είμαι της άποψης πως οι αντιγραφείς –αν και γίνονται πάντα πιο πλούσιοι- σαν υποδεέστεροι που είναι, έρχονται πάντα δεύτεροι. Οι «στίχοι», που κρατούν και τα… λογιστικά (!) μας, καταγράφουν σήμερα 1091 ποιήματα, ενώ υπάρχουν και αρκετά ακόμη μη κοινοποιήσημα.

• Οι σπουδές Αρχιτεκτονικής δείχνουν να μην έχουν σχέση με την ποίηση. Ή μήπως έχουν στην περίπτωσή σας;
  Η Αρχιτεκτονική, -και αυτό είναι πάγκοινη άποψη-, είναι μια επιστήμη που δεν έχει στεγανά, σου διευρύνει το πνεύμα και σου ανοίγει πολλούς ορίζοντες… είμαι ευγνώμονας στον εαυτό μου που σπούδασα σε αυτή την σχολή. Οι περισσότεροι –πέρα από αρχιτέκτονες- έχουνε γίνει εικαστικοί (γλύπτες, ζωγράφοι, κα), κάποιοι ξεφύγαμε και προς την λογοτεχνία. Η σχέση μου ανάμεσα στο επάγγελμα με την ποίηση ήταν κάτι παραπάνω από αγαστή, γιατί η ποίηση έρχονταν σαν ξεκούραση από την δουλειά, και εναλλάσσονταν καθ’ όλη την διάρκεια του δωδεκάωρο. Το εκπληκτικό, ότι τα καλύτερα ποιήματα γράφτηκαν σε ώρες επαγγελματικού μου στρες (απόδειξη η μετά το 2008 επαγγελματική μου ραστώνη, με έχει απομακρύνει από κάθε διάθεση γραφής).
• Ως φοιτητής, τη δεκαετία του ‘70 ταξιδέψατε πολύ μακριά από την Ελλάδα. Πόσο λειτούργησαν καταλυτικά στη σκέψη και την ποιητική σας έμπνευση αυτά τα ταξίδια;
  Τα ταξίδια, ναι, μου άνοιξαν πρακτικούς, φιλοσοφικούς και διανοητικούς ορίζοντες. Δεν θα απαντήσω όμως σ’ αυτή την ερώτηση, γιατί τότε με απασχολούσε η περιπέτεια και η εξερεύνηση, τα ταξίδια και όχι η ποίηση. Σαν μέλος της επιτροπής των τελειόφοιτων της σχολής μου, έβαλα βέτο η εκδρομή μας να συμπεριλαμβάνει και την Ινδία, – αν δεν γίνονταν αυτό, σχεδόν ποτέ δεν θα πηγαίναμε στην Ινδία. Καλλιτεχνικά όμως μου έμειναν μόνο οι μουσικές κασέτες της χώρα. Μην με συγκαταλέγετε, λοιπόν, στους ρομαντικούς, στους αιθεροβάμονες κλπ ποιητές. Η ποίηση ήταν ένα κύμα (σαρωτικό θα έλεγα) που ήλθε και παρήλθε.
• Συρία. Τη γνωρίσατε πριν τον όλεθρο. Τι σας έμεινε από το ταξίδι που κάποτε φάνταζε ιδανικός προορισμός; Υπάρχουν φίλοι σας που ζουν ακόμη εκεί;
  Ήμουν επισκέπτης στην Συρία του «Ναάμ» = ναι, του πατέρα Άσσαντ. Ήμουνα επισκέπτης, νέος και όχι πολιτικός απεσταλμένος, άρα δεν είχα στο μυαλό μου να αποδείξω κάποια οποιαδήποτε σκοπιμότητα..
  Θα περιγράψω όμως κάποια πράγματα που με εντυπωσίασαν :
  • Ζευγάρια μόλις παντρεύονταν, έπαιρναν διαμέρισμα από κρατικές πολυκατοικίες με χαμηλό εικοσαετές ενοίκιο, και μετά την εικοσαετία γίνονταν δικό τους μέχρι θανάτου, χωρίς όμως δικαίωμα να το μεταβιβάσουν.
  • Αγόρια και κορίτσια, μαθητές σχολείων, φορούσαν στολές στρατιωτικού τύπου, που (άκουσον) μέσα στην οχλοβοή της πόλης και τα διάφορα συμβάντα (φιλονικίες, διενέξεις, τροχαία, κίνηση τράφικ κλπ.) είχαν το πάνω χέρι και έκαναν τις απαραίτητες κινήσεις κατευνασμού, όπου αλίμονο αν δεν εισακούονταν…
  • Υπήρχαν μικρομάγαζα – οπωροπωλεία που με διάφορους αποχυμωτές πουλούσαν αποκλειστικά και μόνο χυμούς στο ποτήρι. (εκεί θεράπευσα με χυμό καρότου, άπαξ για παντός τον έρπητα που ταλάνιζε κάθε χρόνο τα χείλη μου).
  • Τα ταξί σχεδόν φθηνότερα από τα (ανύπαρκτα) λεωφορεία.
  • Στην Παλμύρα (Τέντμορ) που επισκέφτηκα, είδα τα μνημεία που μετά καταστράφηκαν, όπως και το μουσείο του Χαλεπιού που παραλίγο θα είχε την ίδια τύχη.
  • Κάποια κακά: Χωρισμένη χώρα σε νότο και βορά, Λαοδίκεια και Χαλέπι, με πολιτικές αντιπαραθέσεις.
• Τόσο η Συρία, όσο και η Τουρκία που επισκεφθήκατε ως νεαρός φοιτητής έχουν σπουδαίους ποιητές. Ξεχωρίζετε κάποιους;
  Θα σας απογοητεύσω και εδώ… (Πφ…Τελικά αξίζω πολύ λιγότερα από τις προσμονές των ανθρώπων για μένα). Γνώρισα ανώνυμους ανθρώπους που έπαιζαν υπαίθρια μουσική και με είχανε συναρπάσει. Δεν γνώριζα τα λόγια, μα μόνο η εκτέλεση του τραγουδιού με καθήλωνε… (Δεύτερο μεγάλο μου μειονέκτημα, που ενώ (πιστεύω) πως έχω τον ρυθμό μέσα μου, δεν κατέχω κανένα μουσικό όργανο). Στη Συρία έμαθα, πως αξίζει κάποιος να μάθει αραβικά, μόνο και μόνο για να διαβάσει το Κοράνιο. Τραγούδια σαν της Αιγύπτιας Ουμγκουρθούμ, είναι από τους καλύτερους πατριωτικούς ύμνους όλης της Αραβικής επικράτειας.

• «Ταξίδεψα,/ γύρεψε νέους πειρασμούς το βλέμμα μου, κινδύνεψα / μήπως χαθώ σε ατραπούς αλαργινούς, ξεπίκρισα / κάθε χολή που κύλαγε στο αίμα μου κι αντίκρισα / μ’ άλλη θωριά, πιο λατρεμένους ουρανούς». Από τους στίχους αυτούς κρατώ τη λέξη κινδύνεψα. Ανταποκρίνεται στην αλήθεια η συγκεκριμένη λέξη;
  Τι μου θυμίζετε! Όλα τα ταξίδια ήταν μια πρόκληση για μένα, και τα ξεκινούσα σχεδόν χωρίς λεφτά, χωρίς επαγγελματική οργάνωση, χωρίς συνοδεία, χωρίς υποστήριξη, χωρίς ασφάλεια και κυρίως… χωρίς ξένη γλώσσα μηδέ αυτής ταύτης των Αγγλικών. Όμως…
  Όμως οι χώρες που επέλεγα, δεν ήταν οι λεγόμενες «πολιτισμένες» Ευρωπαϊκές, αλλά συνήθως οι επίσης «λεγόμενες» τριτοκοσμικές. Εκεί, οι άνθρωποι, έχοντας ζήσει τα ίδια και χειρότερα βιώματα από τους Έλληνες, ήξεραν να αφουγκράζονται τον πόνο και τις ανάγκες των ανθρώπων, και σε συμμερίζονταν και σε βοηθούσαν πριν καν ανοίξεις το στόμα σου… Δεν περίμεναν να σε ακούσουν στην γλώσσα τους και μάλιστα αποκλειστικά και μόνον σε άψογη προφορά!
  Πραγματικά το «κινδύνεψα» (δεν ξέρω τι έννοια θα είχε σήμερα), όταν –στο πρώτο μου ταξίδι- εκπαραθυρώθηκα εν μέσω ερήμου Σαχάρας στο Σουδάν από το τρένο εν κινήσει, ή όταν πέρασα ένα φεγγάρι στα κρατητήρια του Χαλεπιού της Συρίας, κι ακόμα όταν ακούστηκαν απανωτοί πυροβολισμοί στους διαδρόμους του Χόστελ που έμενα στην Τουρκία του Εβρέν!…
• Μετέωρα. Πώς είναι να ζει κανείς στη σκιά ενός από τα πιο εντυπωσιακά γεωλογικά μνημεία όχι μόνο της Ελλάδας αλλά και του κόσμου;
  Ζω στην σκιά των Μετεώρων όλη μου την ζωή, μα η αντίληψή μου, μου επιτάσσει πως δεν είμαι ακόμη έτοιμος με την γεωφυσική ιερότητά τους.
  Μακάρι να αποκτήσω το χάρισμα, την γνώση, μα και τη Θεία κοινωνία να ασχοληθώ -όπως τους αξίζει-, με τα Μετέωρα!
• Αποτελεί πηγή έμπνευσης αυτό το βραχώδες σύμπλεγμα για σας;
  Το ότι ζούμε όλοι κάτω από τους βράχους των Μετεώρων, μπορεί να μη το παραδεχόμαστε, (δήθεν ότι τα έχουμε «βαρεθεί») είναι σίγουρα ο τόπος της ζωής μας, ο τρόπος της αποδοχής μας, και -αν το θέλεις- ο τρόπος της σκέψης μας.
  Υπήρξαν στο παρελθόν (200 χρόνια πριν) άξιοι μοναχικοί περιηγητές στον τόπο μου, που με το πινάκι τους και τα μολύβια τους απεικόνιζαν το δέος των Μετεώρων. Σήμερα με τα χιλιάδες κινητά μας στραμμένα προς τα Μετέωρα, ζήτημα αν βγάζουμε μία αξιόλογη φωτογραφία.
• «Η γη της Απαγγελίας». Εξηγήστε μας τι είναι αυτή η γη, που βρίσκεται και ποιος εμπνεύστηκε αυτόν τον ιδιαίτερο τίτλο της.
  Είναι ένα μεγάλο κεφάλαιο, που δεν εξαντλείται εδώ: Μετά το (διαζύγιό μου) (χωρισμό μου), (μοναχικότητά μου), αναζήτησα και βρήκα να μείνω στο καλύτερο σπίτι της πόλης μου. Στις παρυφές της πόλης, οικία 95 μ2 με οικόπεδο 2500 μ2. πιάτο την Καλαμπάκα και γαρνιτούρα τα Μετέωρα! Εκεί, ήδη από την πρώτη χρονιά, αποφάσισα να καλέσω τους φίλους μου από τους «στίχους» για να πατήσουμε τα σταφύλια του κρασιού που θα φτιάχναμε. Αυτό έγινε και ξανάγινε και ξανάγινε κάθε χρονιά, να φιλοξενώ επί τριήμερο έως και 55 άτομα από όλη την Ελλάδα, μη των συντοπιτών μου. Σε μια συνάντηση, και επειδή σχεδόν όλοι ήταν «των ποιητών», όπου γίνονταν και απαγγελίες ποιημάτων, «έπεσε» αυτός ο τίτλος. Έκτοτε, αυτή η «Γη της Απαγγελίας», έγινε χώρος για πολλές και ποικίλες δραστηριότητες που υπάρχουν στην ιστοσελίδα https://www.facebook.com/GhApaggelias ευελπιστώντας πως κάποιοι θα ενδιαφερθούν για τις αρχές της…

Share on Facebook

Tweet

Follow us

Save