Για πολλούς, η Ζωρζ Σαρή είναι η αγαπημένη συγγραφέας των παιδικών μας χρόνων. Μαζί της μάθαμε κομμάτια της νεότερης ιστορίας μας, γελάσαμε, συγκινηθήκαμε και αγαπήσαμε την ίδια και τον τρόπο γραφής της.
Το 2023 τιμάμε τη μεγάλη συγγραφέα έχοντας κλείσει 100 χρόνια από τη γέννησή της, κάτι που δεν θα μπορούσε να με αφήσει αδιάφορη. Επέλεξα να παρουσιάσω κάποια από τα βιβλία της, για να θυμηθούν οι παλαιότεροι και να ανακαλύψουν οι νεότεροι τη σπάνια χροιά της πένας της.


Το βιβλίο κόκκινη κλώστη δεμένη, είναι αυτοβιογραφικό. Μέσα από ιστορίες της ζωής της την περίοδο της Γερμανικής Κατοχής, θα γίνουμε μάρτυρες των αναμνήσεών της και θα αντιμετωπίσουμε μέσα από τη δική της οπτική τον πόλεμο, την πείνα, τις κακουχίες και τη δίψα για λευτεριά.
Η Ζωή έχει αδερφή την Ειρήνη που σπουδάζει φιλολογία, μητέρα την Γαλλίδα καλόκαρδη Έμμα και πατέρα τον αυστηρό Σωκράτη καθηγητή με δικό του σχολείο. Πηγαίνει στη δραματική σχολή του κ. Ροντήρη, έχει φίλη την Αθηνά και συμμαθητή τον Σάββα.
Ως νεαρή που το αίμα της κοχλάζει, αδημονεί να βάλει το δικό της λιθαράκι στον αγώνα για την απελευθέρωση, κάτι που θα πράξει παρά τις ανησυχίες των γονιών της.
Η συμμετοχή της στην Αντίσταση, ο Μάγκας ο σκύλος της Αθηνάς που για καλή τύχη της Ζωής εκείνη θα τρώει τη μερίδα του και ο σκύλος τη δική της από το συσσίτιο και πλέον δε θα τρέμουν τα πόδια της, ο Αθηνόδωρος το κουνέλι που της χάρισε η Αθηνά, το κορίτσι με τα χρυσά δάχτυλα, τα βράδια του ζεστού καλοκαιριού, ο ύπνος στα ντιβάνια της βεράντας και η κυρά Καλλιόπη ή αλλιώς το Μαύρο Χταπόδι και η ανταλλαγή χρυσαφικών για λίγο κρέας, είναι οι πρώτες καταγραφές από τις ιστορίες της, με τις οποίες θα έρθουμε αντιμέτωποι.


Θα διαβάσουμε για τη Ρωσίδα Παραμυθού Παυλίνα και τη τέχνη της πυρογραφίας, για τις νύχτες που γυρνούσε με ένα πινέλο και ένα τενεκεδάκι στα χέρια και έγραφε στους τοίχους συνθήματα, για τα κουλουράκια που ενόσω προορίζονταν για τον Δήμο που είναι στη φυλακή, έγιναν βορά της πείνας της και για τους χαφιέδες που ξεχωρίζουν από τα μουστακάκια και τα καβουράκια τους.

Υπάρχει γομολάστιχα να σβήσει τον πόλεμο;

Η ‘επίσκεψη’ στο σπίτι της οδού Ελπίδος, τα βραδινά σύνεργα και το ταγάρι με τις προκηρύξεις, η λεύτερη γειτονιά του Γκύζη, ο Καραγκιόζης που ζει μέσα της και μια πτώση που της στοίχησε έναν πονεμένο αστράγαλο περιγράφονται με ρεαλισμό, χιούμορ και έντονα συναισθήματα που πιστέψτε με δεν αφήνουν κανέναν ανεπηρέαστο.

Από τα βιβλία που διαβάζω, επιλέγω μια φράση, για να την μοιραστώ μαζί σας. Από το βιβλίο της Ζωρζ Σαρή, ένα μικρό βιογραφικό της οποίας θα βρείτε στο τέλος του άρθρου, επέλεξα την παρακάτω:
…αύριο φτάνει η χιλιάκριβη λευτεριά…

Το βιβλίο είναι ξέχειλο από φωτογραφίες που σε αφυπνίζουν και οι τελευταίες σελίδες, όταν πια η πολυπόθητη ελευθερία φτάνει προ των πυλών, φέρνουν στα μάτια δάκρυα χαράς, ίσως και λύπης.
Σημαίες, ταμπούρλα, χορός, τραγούδια, λουλούδια και άνθρωποι γνωστοί ή και όχι που αγκαλιάζονται, συνθέτουν ένα πανηγύρι που αναβλύζει χαρά και ελπίδα.
Η Ζωή με τον δικό της παραστατικό τρόπο αναμοχλεύει τα γεγονότα του έπους του ’40 και φτάνει στην απελευθέρωση γεμάτη πληγές. Άλλες θα επουλωθούν, άλλες με φροντίδα θα κλείσουν και άλλες με την πρώτη ευκαιρία θα αιμορραγούν για να θυμίζουν τα χρόνια της εξαθλίωσης και της απώλειας.
Ευτυχώς, η ελπίδα ζει μέσα της και είναι ικανή να ανθίσει και να κατακλύσει κάθε κύτταρό της.

Η Ζωρζ Σαρή γεννήθηκε στις 22 Αυγούστου 1923 στην Αθήνα από Γαλλίδα μητέρα και Έλληνα πατέρα. Κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής άρχισε να φοιτά στη Δραματική Σχολή του Δημήτρη Ροντήρη. Αργότερα, στο Παρίσι, συνέχισε να παρακολουθεί μαθήματα υποκριτικής στη σχολή του Σαρλ Νιτλέν. Το 1962 επέστρεψε στην Ελλάδα όπου συνέχισε να παίζει στο θέατρο και στον κινηματογράφο.
Η συγγραφική της καριέρα άρχισε το 1969 με το “Θησαυρό της Βαγίας”, ένα μυθιστόρημα που ξεκίνησε σαν παιχνίδι με τα παιδιά της και τους φίλους τους και το οποίο είχε και εξακολουθεί να έχει μεγάλη εκδοτική επιτυχία. Από το 1969 είχε γράψει μυθιστορήματα για παιδιά και εφήβους, νουβέλες, θεατρικά παιδικά έργα και ιστορίες για μικρά παιδιά. Επίσης στο ενεργητικό της έχει δεκατέσσερις μεταφράσεις μυθιστορημάτων από τα γαλλικά. Όλα τα βιβλία της έχουν κάνει αρκετές επανεκδόσεις και μερικά από αυτά έχουν βραβευτεί. Το 1994 βραβεύτηκε με το Κρατικό Βραβείο Παιδικού Λογοτεχνικού Βιβλίου καθώς και από τον Κύκλο Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου, ο οποίος τη βράβευσε ξανά το 1999. Επίσης το 1988 προτάθηκε για το βραβείο Χ.Κ. Άντερσεν. Έφυγε από τη ζωή στα 87 της χρόνια, στις 9 Ιουνίου 2012.
Με την ευκαιρία της επανέκδοσης της συλλογής διηγημάτων με τίτλο «Η αντιπαροχή» η Μάρω Δούκα γράφει: «Η Ζωρζ Σαρή δεν χρειάζεται συστάσεις. Από τα χρόνια της εφηβείας δυναμική, μαχόμενη, ευφάνταστη. Σταθμός στη σύγχρονη παιδική και νεανική λογοτεχνία. Με το γλαφυρό ύφος, τον πειστικό, άμεσο, στοχαστικό λόγο της. Γενιές και γενιές γαλουχήθηκαν με τα μυθιστορήματά της. Χιλιάδες μαθητές στερέωσαν μέσα από τα βιβλία της, μαζί με τα πρώτα τους γράμματα, τη σχέση τους με την ιστορία και τον κόσμο. Έμαθαν ποιος είναι ο πόλεμος, ποια η ειρήνη. Πώς εννοείται ο αγώνας για την ελευθερία, τη δημοκρατία, τη χαρά της ζωής. Τι σημαίνει πίστη στον άνθρωπο και τις διαχρονικές αξίες του. Από το πρώτο της μυθιστόρημα “Ο Θησαυρός της Βαγίας” (1969) και έως το “Γράμμα από την Οδησσό” (2005), αυτοβιογραφούμενη πάντα η Ζωρζ Σαρή μεταποιεί τις εμπειρίες και τα βιώματά της σε μυθοπλαστικές αφηγήσεις ικανές να συναρπάσουν μικρούς και μεγάλους. Με την ειλικρίνεια, το χιούμορ, την ευθύτητα απέναντι στη ζωή, παιδαγωγός χωρίς διδακτισμό, στην υπηρεσία του πραγματικού, του καθημερινού, του ανθρώπινου.»
Ακόμα και όσοι δεν γνώρισαν από κοντά την ίδια, μπορούν πάντα να τη συναντήσουν μέσα από τα μυθιστορήματά της. Όπως εδώ, σε ένα χαρακτηριστικό απόσπασμα από το «Όταν ο ήλιος»: «Η Ζωή θέλει να την αγαπάνε. Να την αγαπάνε χωρίς παζαρέματα, πολύ και αλογάριαστα. Μικρή κατάλαβε πως για να τα καταφέρει, έπρεπε πρώτα ν΄ αγαπήσει αυτή τους ανθρώπους ή τουλάχιστον να κάνει πως τους αγαπά… Αγαπούσε όπως πεινούσε, όπως διψούσε, όπως πονούσε, όπως γελούσε. Το δίχτυ της Ζωής ήταν σοφά πλεγμένο. Είχε κι άλλες κλωστές πολύ γερές. Άνοιγε τις χούφτες της και σκόρπιζε το παιδικό της βιος. Χάριζε τα βιβλία της, τα μολύβια της, τις πέννες της, τις ζωγραφιές της, τα παιχνίδια της. Κρυφά από τους δικούς της χάρισε το χρυσό σταυρό της, το δαχτυλιδάκια της, μια παλιά καρφίτσα της γιαγιάς. Έψαχνε στα συρτάρια, κάτι να βρει ακόμα, να το χαρίσει κι αυτό, να γίνει ένας παραπανίσιος κρίκος στην αλυσίδα που θα την έδενε με τους ανθρώπους. Αγωνιζόταν. Η λαχτάρα της γινόταν ορμητικό ποτάμι και παράσερνε τα εμπόδια. Όχι, όχι δεν ήτανε παιχνίδι. Ήταν αγωνία. Παιδιάστικη αγωνία. Η μητέρα το ‘χε καταλάβει και της παραστεκότανε χωρίς πολλά λόγια. Ένιωθε τη μοναξιά που τρόμαζε το παιδί της, ίσως γιατί την ήξερε, τη φοβόταν. Έλεγε στη Ζωή: “Να εμπιστεύεσαι τον άνθρωπο. Ο άνθρωπος είσαι ‘συ».

Το βιβλίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πατάκη.

facebookShare on Facebook
TwitterTweet
FollowFollow us
PinterestSave