Πρόεδρος Σωματείου Ελλήνων Ηθοποιών (ΣΕΗ)
Θεατρικό Ημερολόγιο Ταμείου Αλληλοβοήθειας Σωματείου Ελλήνων Ηθοποιών (ΤΑΣΕΗ)
Εκδόσεις «Υδροπλάνο»

Αφιερωμένο στο Ελληνικό Θέατρο κατά την επανάσταση του 1821 αλλά και τις Πρωθιέρειες των Ολυμπιακών Αγώνων είναι το Θεατρικό Ημερολόγιο του Ταμείου Αλληλοβοήθειας Σωματείου Ελλήνων Ηθοποιών για το έτος 2021. Η έκδοση, είναι αποτέλεσμα συστηματικής δουλειάς και έρευνας που διήρκεσε έξι μήνες και περιλαμβάνει ημερομηνίες γέννησης και θανάτου 6.500 ηθοποιών από το 1870 έως και σήμερα! Το Ημερολόγιο που κυκλοφόρησε πρόσφατα κι έχει ήδη αποσπάσει πολύ θετικά σχόλια είναι εμπλουτισμένο με πλούσιο φωτογραφικό υλικό. Όπως και σε όλα τα προηγούμενα, έτσι και στο φετινό, υπάρχουν ανέκδοτες φωτογραφίες και θέματα που έρχονται για πρώτη φορά στο φως. Το δικό του κεφάλαιο έχει επίσης, το Θέατρο Σκιών και η ιστορία του Καραγκιόζη στην ελεύθερη Ελλάδα. Όπως σημειώνει στο Vivlio-life o Σπύρος Μπιμπίλας, Πρόεδρος του Σωματείου Ελλήνων Ηθοποιών, «η αναφορά του σε καλλιτέχνες κάθε είδους αλλά και σε συγγραφείς από το εξωτερικό, το κάνει να είναι ένα πολύτιμο εργαλείο ακόμα και για τον ιστορικό του μέλλοντος».

Ένα καλαίσθητο, εξαιρετικά ενδιαφέρον αλλά και χρήσιμο για όλους μας Θεατρικό Ημερολόγιο κυκλοφόρησε από το Ταμείο Αλληλοβοήθειας Σωματείου Ελλήνων Ηθοποιών. Το υλικό, που έχει στη διάθεσή του, όποιος γίνεται κάτοχος αυτής της προσπάθειας, δείχνει πως προηγήθηκε μια μεγάλη έρευνα. Ας ξεκινήσουμε τη συνομιλία μας με την έρευνα αυτή.
Για το αποτέλεσμα αυτού του λευκώματος – ημερολογίου, χρειάστηκαν περίπου έξι μήνες ψαξίματος σε συγγράμματα, σε πληροφορίες ανθρώπων στο διαδίκτυο και σε βιβλία και κυρίως δούλεψε πάνω σε αυτό εκτός από μένα που συγκεντρώνω το υλικό για τα γενέθλια και τις ημερομηνίες θανάτων των ηθοποιών, η Σίσσυ Καπλάνη που επιμελείται χρόνια τώρα τα κείμενα των ημερολογίων μας. Φέτος ασχολήθηκαν επίσης πολύ και βοήθησαν στην έκδοση, ο σκηνοθέτης Βασίλης Νικολαΐδης, ο θεατρολόγος Μανώλης Σειραγάκης και ο πρόεδρος του ΤΑΣΕΗ, Ζαχαρίας Ρόχας. Στις 350 περίπου σελίδες του, συγκαταλέγονται περίπου 6000 ηθοποιοί με τα γενέθλια και τις ημερομηνίες θανάτων… Όμως πάνω από 400 άτομα – ηθοποιοί, συγκαταλέγονται σε αυτούς που στο ημερολόγιο αναφέρονται ως υπεύθυνοι για το ανέβασμα θεατρικών έργων ή τηλεοπτικών και κινηματογραφικών, με θέματα από την Ελληνική επανάσταση του ‘21.

Πού το βρίσκουν όσοι ενδιαφέρονται να αποκτήσουν το Ημερολόγιο και σε ποια τιμή;
Το ημερολόγιό μας, επειδή φέτος υπολειτουργούν τα ταχυδρομεία, είναι κλειστά τα θέατρα αλλά και τα βιβλιοπωλεία που το διένειμαν μέχρι πέρσι, αναγκαζόμαστε να το δώσουμε χέρι-χέρι. Όσοι θέλουν μπορούν να έρχονται στα γραφεία μας από 9:00 – 3:00 για να παίρνουν το ημερολόγιο και αν επιθυμούν να μας γνωρίσουν. Επίσης το στέλνουμε ή τους το πηγαίνουμε στο σπίτι. Σημειώνεται πως το ημερολόγιο αυτό είναι και συλλεκτικό. Μάλιστα η αναφορά του σε καλλιτέχνες κάθε είδους αλλά και σε συγγραφείς από το εξωτερικό, το κάνει να είναι ένα πολύτιμο εργαλείο ακόμα και για τον ιστορικό του μέλλοντος.

Υπάρχουν στις σελίδες του φωτογραφίες ή πληροφορίες που για πρώτη φορά έρχονται στο φως;
Και στο φετινό μας ημερολόγιο, όπως και σε όλα τα προηγούμενα, υπάρχουν ανέκδοτες φωτογραφίες και θέματα που έρχονται για πρώτη φορά στο φως, επειδή οι πληροφορίες μας έρχονται από ανθρώπους που τα δίνουν ειδικά σε μας για αυτό και αποκτούν ιδιαίτερη αξία.

«Ελληνικό θέατρο και η Επανάσταση του 1821». Με πολύ μεγάλο ενδιαφέρον θα θέλαμε να μας μιλήσετε για το πρώτο θέμα της φετινής έκδοσης και φυσικά για το θέατρο εκείνης της σημαντικής ιστορικής εποχής.
Μιας και γιορτάζουμε τα 200 χρόνια από την Ελληνική επανάσταση, πιστεύουμε ότι αυτό θα ήταν το καλύτερο θέμα να μιλήσουμε στον κόσμο για το πώς αναγεννήθηκε το θέατρο στην μεταεπαναστατική Ελλάδα, ποιοι ήταν οι πρώτοι ηθοποιοί, ποιες ήταν οι πρώτες απόπειρες για θεατρική πράξη στην Ελλάδα και με ποιο τρόπο μεταλαμπαδεύτηκε η κατάσταση που επικρατούσε στην Ευρώπη μέσα στην πατρίδα μας.

Οι θεατρικές προσπάθειες στα χρόνια της Επανάστασης σίγουρα κατέχουν περίοπτη θέση στο Ημερολόγιο. Δώστε μας κάποιους τίτλους αλλά και ονόματα ηθοποιών που συμμετείχαν σ’ αυτές.
Περίοπτη θέση στο ημερολόγιο μας, όντως, κατέχουν οι πρώτες θεατρικές προσπάθειες και οι άνθρωποι που πρωτοξεκίνησαν, όπως ο Ιωάννης Ζαμπέλιος, ο Δημαράς, ο Θόδωρος Αλκαίος κα. Σημειώνεται, δε, πως ο Νικηρατός και ο Ρήγας ο Θεσσαλός ήταν από τα πρώτα έργα που γράφτηκαν με θέμα την Ελληνική επανάσταση του 1821.

Σημαντικό μέρος της ύλης καλύπτουν τα γενέθλια και οι ημερομηνίες θανάτου ηθοποιών, σκηνοθετών, θεατρικών συγγραφέων. Επομένως θα λέγαμε πως το Ημερολόγιο αποκτά και ένα χρηστικό ρόλο;
Σημαντικό μέρος του ημερολογίου καταλαμβάνουν και οι ημερομηνίες γέννησης και θανάτου ηθοποιών από το 1870 έως και σήμερα και έχουμε φτάσει στο τελευταίο ημερολόγιο να συμπεριλαμβάνουμε περίπου 6.500 ονόματα με σκοπό κάποια στιγμή να συγκεντρώσουμε τις ημερομηνίες όλων των Ελλήνων ηθοποιών. Έτσι το ημερολόγιο μας αποκτά και ένα χρηστικό ρόλο.

Συμπεριλάβατε στην ενότητα αυτή και το Θέατρο Σκιών. Ποιος ήταν αλήθεια ο πρώτος καραγκιοζοπαίχτης και τι προέκυψε από την έρευνά σας για το σημαντικό αυτό θεατρικό κεφάλαιο;
Δεν θα μπορούσε να λείπει από το ημερολόγιό μας η ιστορία του Καραγκιόζη και το πώς αναγεννήθηκε μέσα στην ελεύθερη Ελλάδα. Από τους πρώτους Έλληνες καραγκιοζοπαίχτες ήταν ο Ιάκωβος στην αυλή του Αλή Πασά και ο Βραχάλης στην περιοχή του Ναυπλίου.

Δεύτερο θέμα: Οι «Πρωθιέρειες των Ολυμπιακών Αγώνων». Σπουδαίες Ελληνίδες είχαν τη μέγιστη τιμή να είναι το κεντρικό πρόσωπο της κορυφαίας αθλητικής διοργάνωσης. Πόσες και ποιες ήταν;
Στο δεύτερο μέρος του ημερολογίου μας καταπιανόμαστε -μιας και είναι η χρονιά των Ολυμπιακών αγώνων- με τις πρωθιέρειες των Ολυμπιακών αγώνων, που ήταν όλες οι ηθοποιοί και δύο χορογράφοι -σημαντικότατες μορφές του θεάτρου μας- όπως η Αλέκα Κατσέλη, η Μαρία Μοσχολιού που ήταν η μακροβιότερη πρωθιέρεια όλων των εποχών, η Κατερίνα Διδασκάλου. Η Θάλεια Προκοπίου όπως και άλλες έδωσαν τη λάμψη τους στο μέγιστο αυτό θεσμό.

Κούλα Πράτσικα. Άραγε πόσοι γνωρίζουν πως η Πρωθιέρεια που άναψε το 1936 τη φλόγα για τους Ολυμπιακούς αγώνες του Βερολίνου, έδωσε την πρώτη της παράσταση το 1927 με τις «Δελφικές εορτές» του Σικελιανού; Μιλήστε μας για τη μεγάλη αυτή ελληνίδα χορογράφο.
Η Κούλα Πράτσικα ήταν μία μεγάλη μορφή του χορού στην Ελλάδα, γεννημένη το 1899 στην Πάτρα, με λαμπρές σπουδές στο εξωτερικό και όταν ήρθε στην πατρίδα ίδρυσε μία από τις καλύτερες σχολές χορού, η οποία μετά το θάνατο της κληροδοτήθηκε στο κράτος.

Η φετινή έκδοση είναι η τρίτη. Ποια ήταν η θεματολογία των δυο προηγούμενων χρόνων και θα χαρούμε πολύ να μοιραστείτε με τους φίλους του Vivlio-life τα θέματα που εξετάζετε για το Ημερολόγιο του 2022.
Τα προηγούμενα τρία ημερολόγια μας ήταν επίσης θεματικά. Το πρώτο μας, ασχολήθηκε με τα μπουλούκια, τις ταινίες της Αλεξάνδρειας, τις πρώτες ηχογραφήσεις στο ραδιόφωνο και τα πρώτα σήριαλ, το δεύτερο ήταν αφιερωμένο στις μεγάλες θεατρικές οικογένειες και στους ηθοποιούς που είναι άνω των 85 ετών. Και Έλληνας η ελληνικής καταγωγής διαπρέπει. Το ημερολόγιο του ‘22 θα είναι ένα μεγάλο και συγκινητικό αφιέρωμα στη Μικρασιατική καταστροφή που άλλαξε τον ρου της πορείας του κράτους μας και μάλιστα θα έχει ειδική αναφορά για τα αρχαία θέατρα τα οποία είναι διασκορπισμένα σε όλη τη μικρά Ασία.

Σ’ αυτούς τους πολύ δύσκολους καιρούς ο πολιτισμός δέχεται ένα πολύ μεγάλο πλήγμα. Οι Έλληνες ηθοποιοί, που δοκιμάστηκαν σκληρά από την οικονομική κρίση των τελευταίων χρόνων, ζουν ίσως την πιο δραματική τους περίοδο. Η φωνή τους, που έγινε κραυγή, έφθασε ποτέ στα αυτιά εκείνων που πρέπει να σκύψουν στο μεγάλο αυτό κοινωνικό πρόβλημα; Τι θέλετε να πείτε μέσα από αυτή τη συνομιλία μας ως Πρόεδρος του ΣΕΗ;
Ο πολιτισμός έχει δεχθεί ένα βαρύτατο πλήγμα και οι άνθρωποί του, δυστυχώς στοχοποιούνται μέρα με την ημέρα. Ως υπεύθυνοι καλλιτέχνες πιέζουμε διαρκώς τα Υπουργεία Πολιτισμού, Εργασίας και Οικονομικών, ώστε να βρεθούν οι κατάλληλες λύσεις που θα μας δώσουν τη δυνατότητα να βγούμε αλώβητοι από αυτή την τραγική θέση στην οποία μας έχουν φτάσει οι συνθήκες του κορονοϊού. Θα θέλαμε να έχουμε αποφύγει κινητοποιήσεις και διαμαρτυρίες για να πετυχαίνουμε το αυτονόητο. Θα έπρεπε η πολιτεία από μόνη της, αφού φίμωσε τον πολιτισμό από την αρχή της πανδημίας να έχει βγάλει έκτακτα επιδόματα για όλους ανεξαιρέτως τους Έλληνες.

Το Ταμείο Αλληλοβοήθειας του Σωματείου Ελλήνων Ηθοποιών λειτουργεί από το 1920 προσφέροντας υπηρεσίες στα μέλη του και προκειμένου να διατηρηθούν αυτές οι παροχές και η στοιχειώδης περίθαλψή τους, δίνει και τώρα, κόντρα στους δύσκολους καιρούς που ζούμε, τη δική του μάχη, προσπαθώντας με κάθε τρόπο να σταθεί δίπλα και να βοηθήσει τους ηθοποιούς ενεργούς και συνταξιούχους. Σοβαρό πρόβλημα δημιουργήθηκε από τότε που ο ΕΟΠΥΥ απέσυρε τους γιατρούς όλων των ειδικοτήτων –πλην της Παθολόγου- από τα ιατρεία μας, πλήρως εξοπλισμένα από σύγχρονα μηχανήματα (Οδοντιατρείου, Ω.Ρ.Λ., Οφθαλμιατρείου, και Καρδιολόγου) λόγω της οικονομικής κρίσης και παρά τη συμφωνία που είχε γίνει όταν το Ταμείο Ηθοποιών εντάχτηκε στο ΙΚΑ (παρέχοντας όλη την κινητή και ακίνητη περιουσία του) με την προϋπόθεση να διατηρηθούν αυτά τα ιατρεία αποκλειστικά για τους ηθοποιούς. Σήμερα μόνο από την εθελοντική προσφορά ιατρών μπορούμε εν μέρει να εξυπηρετήσουμε τους ηθοποιούς καλύπτοντας τους τα έξοδα για τα οδοιπορικά τους σε μηνιαία βάση καθώς και όλα τα αναλώσιμα του οδοντιατρείου και του οφθαλμιατρείου. Το Ταμείο μας όμως δεν περιορίζεται μόνο στην περίθαλψη, αλλά παρέχει και άλλες υπηρεσίες στα περίπου 1500 μέλη του. Σε δύσκολες στιγμές στηρίζει οικονομικά εκείνους που πρέπει, με διακριτικότητα, διασφαλίζοντας έτσι την αξιοπρέπειά τους. Φροντίζει και δίνονται μηνιαία επιδόματα σε τουλάχιστον 150 χαμηλοσυνταξιούχους και ανέργους, από κληροδοτήματα που άφησαν γι’ αυτό το σκοπό συνάδελφοι που δεν είναι πια ανάμεσά μας (επιβαρυνόμενοι πλέον έναν αρκετά μεγάλο ΕΝΦΙΑ που δεν μας επιτρέπει να βοηθήσουμε ακόμα περισσότερους), άλλα κι από δωρεές μικροποσών.

Στο παρελθόν –πριν την κρίση– και πριν καταργήσουν την Εργατική Εστία και μας αφαιρέσουν το μοναδικό έσοδο που είχαμε από τα θεατρικά εργατικά εισιτήρια, εξήντα συνταξιούχοι κάθε χρόνο έκαναν μία εβδομάδα διακοπές με το Τ.Α.Σ.Ε.Η. να καλύπτει τις μετακινήσεις τους και τη δαπάνη διαμονής τους.
Δίνει ένα συμβολικό ποσό σε κάθε μωράκι συναδέλφου που έρχεται στον κόσμο.
Μοιράζει τρόφιμα σε 150 (προς το παρόν….) οικογένειες συναδέλφων μας κάθε μήνα.
Καλύπτει έξοδα ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης συναδέλφων με μεγάλα προβλήματα υγείας στα οποία αδυνατούν να ανταπεξέλθουν.
Επιδοτεί υπερήλικους συναδέλφους μας που διαμένουν σε γηροκομεία και η ελάχιστη σύνταξή τους δεν φτάνει να καλύψει τα τροφεία καθώς και οτιδήποτε επιπλέον του χρειαστεί.. Κάθε χρόνο οργανώνει Εκδηλώσεις: «Αποκριάτικο Χορό», «Χριστουγεννιάτικη Γιορτή» καθώς και αρκετές συναθροίσεις σε εστιατόρια, με σκοπό την επικοινωνία με τα μέλη μας και εύρεση οικονομικών πόρων. Στην αρχή κάθε χρονιάς κάνουμε την καθιερωμένη «Γιορτή των Παιδιών των Ηθοποιών», όπου όλα τα παιδιά παρακολουθούν μία θεατρική παράσταση και παίρνουν δώρα που μας προσφέρουν χορηγοί. Επιδοτεί την έκδοση του ετήσιου Ημερολογίου – Λευκώματος του ΤΑΣΕΗ οι πωλήσεις του οποίου αποτελούν τη βασική πηγή εσόδων μας και το οποίο δυστυχώς λόγω της φετινής κατάστασης έμεινε κατά ένα μεγάλο μέρος του αδιάθετο.. Καλύπτει τα έξοδα διοργάνωσης εκδηλώσεων, όπως η έκθεση ζωγραφικής με έργα ηθοποιών, η οποία για φέτος ήταν προγραμματισμένη για τις αρχές Ιουνίου και πλέον θα μετατεθεί, καθώς και καλοκαιρινών συναυλιών. Απασχολούμε σαν προσωπικό: γραμματέα και λογιστή και για νομικά θέματα συνεργαζόμαστε με δικηγορικό γραφείο. Όμως τα τελευταία χρόνια αντιμετωπίζουμε σοβαρά οικονομικά προβλήματα αφού σταμάτησαν οι χορηγίες του κράτους και λόγω της μεγάλης ανεργίας του κλάδου (95%) οι συνάδελφοι μας δυσκολεύονται στη πληρωμή των συνδρομών τους, με αποτέλεσμα να βρεθούμε σε οικονομικό αδιέξοδο.

ΓΙΑ ΤΟ Δ.Σ. ΤΟΥ Τ.Α.Σ.Ε.Η.

Ο Πρόεδρος Ζαχαρίας Ρόχας

Ο Γεν. Γραμματέας Κώστας Βενετσάνος

Πληροφορίες στην γραμματεία τηλ. 210-3815879