Αλεξάνδρα Μπελεγράτη: συνέντευξη στην Μαρία Τσακίρη

Συγγραφέας του βιβλίου «Το Σκοτεινό Δάσος» – Εκδόσεις «Πηγή»

Η λογοτεχνία φανταστικού ενέπνευσε την Αλεξάνδρα Μπελεγράτη κι επέστρεψε μ’ ένα βιβλίο που η ίδια χαρακτηρίζει διαφορετικό και με πολλά επίπεδα ανάγνωσης. Στη συνομιλία μας για τη συνέντευξη στο Vivlio-life εξέφρασε την επιθυμία το βιβλίο να απασχολήσει βαθύτερα τον αναγνώστη. Να τον βασανίσει. Και αυτό ακριβώς μου συνέβη πριν ακόμη φθάσω στο τέλος του. «Το Σκοτεινό δάσος» με απασχόλησε και συνεχίζω να το ξεφυλλίζω με το μυαλό μου, γιατί αν και με μετέφερε σε μια εποχή που φαντάζει μακρινή, σκέφτομαι μήπως η «επόμενη μέρα» βρίσκεται περισσότερο κοντά μας απ’ ό,τι πιστεύουμε, μήπως πίσω από την πρωταγωνίστριά της την Ηλέκτρα βρεθώ εγώ ένα πρωί, μήπως κάποτε κατοικώ στη Μητρόπολη ή στις Κάστες, μήπως… μήπως…!

– Στην εποχή των Παγετώνων που έχουν καλύψει τον πλανήτη μας ταξιδεύει «Το σκοτεινό δάσος». Οι μισοί απ’ όσους επιβίωσαν από τον πόλεμο ζουν στη Μητρόπολη και οι άλλοι μισοί στις Κάστες. Μπορείτε να μας περιγράψετε αυτούς τους δυο τόπους;

Θα έλεγα ότι η Μητρόπολη θα μπορούσε να μοιάζει με το σημερινό Ντουμπάι. Πανύψηλα κτίρια με ενδιαφέροντα σχήματα, υψηλής αισθητικής. Συγκεκριμένα, έχουν φουτουριστικές αποχρώσεις με επιρροές Bauhaus. Όλα είναι αυστηρά προκαθορισμένα. Οι δρόμοι άψογα στρωμένοι. Οι άνθρωποι ντύνονται με συγκεκριμένα χρώματα ανά ειδικότητα επαγγέλματος, για να ξεχωρίζουν άμεσα για οποιουδήποτε είδους αναγνώριση.
Οι Κάστες βρίσκονται εγκατεστημένες μέσα στην φύση, σε παλιούς οικισμούς. Αποτελούνται από κτίρια που έχουν φτιαχτεί από φυσικά υλικά, ξύλο, αλουμίνιο και ανακυκλωμένα παλιά υλικά που προέρχονται από την Μητρόπολη. Δεν πετούν τίποτα. Όλα ανακυκλώνονται. Πολλά σπίτια μοιάζουν με κάψουλες. Αν και έχουν διαφορετικά σχήματα, στο σύνολο, αυτοί οι οικισμοί, έχουν μια αρμονία μεταξύ τους. Οι φόρμες είναι ακόμα πιο φυσικές, όχι μόνο εντάσσονται, αλλά χάνονται μέσα στο σχεδόν τροπικό κλίμα και βλάστηση (αν εξαιρέσει κάποιος το κρύο).
Και οι δύο «κατηγορίες» πολιτών χρησιμοποιούν τόσο για τα σπίτια τους αλλά και για την ενέργεια της μετακίνησής τους, μια νέα μορφή ενέργειας που βασίζεται στο πάντρεμα της ηλιακής ακτινοβολίας, της κίνησης των σύννεφων και του ανέμου, αλλά και την κίνηση των αστερισμών (όταν δεν υπάρχει αρκετός ήλιος).

– «Ένα δυστοπικό μυθιστόρημα φαντασίας, πνευματικότητας, φιλοσοφίας και εσωτερικής αναζήτησης», καταλήγει το οπισθόφυλλο. Θα χαρακτηρίζατε δύσκολο το βιβλίο σας;

Δύσκολο όχι. Διαφορετικό θα έλεγα, ακόμα με πολλά επίπεδα ανάγνωσης. Μοιάζει με ένα βαθύ τούνελ που όμως μπορεί να οδηγεί σε αναρίθμητες διεξόδους με φως. Ο αναγνώστης μπορεί να γυρνά μπρος, πίσω τις σελίδες για να ενώσει τα κομμάτια. Εξαρτάται από την επιθυμία αναζήτησης του κάθε αναγνώστη.

– Σε ποιο αναγνωστικό κοινό απευθύνεται;

Απευθύνεται σε όλους. Σε ορισμένους, αισθάνομαι ότι θα αφήσει και κάτι μέσα τους μετά την ανάγνωσή του. Αρκεί να έχουν αποφασίσει να αφεθούν ολόψυχα μέσα στην ιστορία. Προσωπικά θα ήθελα πολύ το βιβλίο μου να απασχολήσει βαθύτερα τον αναγνώστη του. Να τον «βασανίζει», να το σκέφτεται για μέρες μετά.

– Αν και είναι ένα μυθιστόρημα φανταστικού, τα θέματα που καταπιάνεται όπως η ενδοοικογενειακή βία, η μοναξιά, η ανθρώπινη απώλεια, προβληματίζουν την κοινωνία του σήμερα…

Πράγματι, έχει διάφορες διαστάσεις το βιβλίο. Και έκανα για πολύ καιρό έρευνα πάνω στα προαναφερόμενα θέματα που θίξατε. Οι άνθρωποι, σε αυτήν την γήινη σφαίρα, όσα χρόνια και αν περάσουν, όσο και αν εξελιχθούν, πάντοτε έχουν τη σκιά, τη σκοτεινή πλευρά τους. Αυτό το κομμάτι της σκιάς εξετάζεται και μέσω μιας εξελικτικής πορείας κάθαρσης και σοφών επιλογών, «καθαρίζεται», θεραπεύεται. Δείτε σήμερα, μετά από τόσες χιλιάδες χρόνια «εξέλιξης» πόσα προβλήματα δεν ταλανίζουν τον πλανήτη: Πόλεμοι, φτώχεια, αρρώστιες, οικονομική διάλυση, έλλειψη ανθρωπίνων δικαιωμάτων, κακοποίηση παιδιών και γυναικών, πρόσφυγες, μόλυνση περιβάλλοντος και τόσα άλλα θέματα. Πιστεύω στην ουσία της γραφής, που, όπως όλες οι τέχνες, όταν δημιουργείται με αγνή πρόθεση και σεβασμό στον εκάστοτε αποδέκτη, δρα και θεραπευτικά.

– Ακόμη και αν μείνουν πάνω στον πλανήτη ελάχιστοι, το χρήμα, η δύναμη, αλλά και οι θρησκευτικές διαφορές και η διαφορετικότητα φαίνεται πως θα συνεχίζουν να είναι μεγάλες πληγές. Θα μπορέσουν να ξεφύγουν από αυτό όσοι ζουν στις Κάστες και στη Μητρόπολη;

Έχετε απόλυτο δίκιο. Ήδη το θέμα θίγεται σε ένα σημείο στο βιβλίο. Αν και δεν μου είχε περάσει μέχρι τώρα από το μυαλό μου, εκτιμώ ότι θα χρειαστεί και ένα δεύτερο βιβλίο για αυτό!

– Μιλήστε μας για την Ηλέκτρα. Δεν της δώσατε τυχαία, φαντάζομαι, αυτό το όνομα. Ποια είναι η πρωταγωνίστριά σας;

Ηλέκτρα Ηλιού. Προέρχεται από το αρχαιοελληνικό όνομα Ηλέκτρα που σημαίνει η «λαμπρή, φωτεινή» και από το ἤλεκτρον «κεχριμπάρι», και αυτό από το ηλέκτωρ «λαμπρός, φωτεινός». Είναι ένα πλάσμα από τη φύση του φωτεινό, γεννημένο σε ένα προστατευμένο περιβάλλον από ανθρώπους που την αγαπούν πολύ. Είναι δυνατή σε κάθε πρόκληση, έχει καθαρή προσέγγιση στην ζωή, πεισματάρα. Όμως αυτό το φως που έχει, θολώνει, όταν φεύγει και πηγαίνει στην Μητρόπολη. Ουσιαστικά το όνομα της ηρωίδας, συμβολίζει το φως που έχει ο καθένας από μας μέσα του, εν τη γεννέσει μας. Και στη συνέχεια το σκοτάδι που αναγκαζόμαστε να αντιμετωπίσουμε στην ζωή μας, βήμα-βήμα, γιατί έτσι είναι αυτή η θνητή ζωή, έχει δυσκολίες… Όμως, ταυτόχρονα, εκπροσωπεί τον καθημερινό εσωτερικό αγώνα και την πορεία μας στην ένωση με τον αληθινό μας εαυτό και το εσωτερικό μας φως, και πάλι, εφόσον κάνουμε σοφές και ορθές επιλογές.

– «Το σκοτεινό δάσος», τελικά είναι η μπερδεμένη ψυχή της ηρωίδας σας; Το εξώφυλλο αλλά και η διευκρίνιση στο οπισθόφυλλο θεωρώ πως οδηγεί τη σκέψη του αναγνώστη προς αυτήν την κατεύθυνση. Είναι έτσι;

Ναι, θα μπορούσε να είναι σε πρώτη ανάγνωση, αλλά δεν είναι μόνο αυτό. Είναι ένα συμβολικό, πολυεπίπεδο δίπολο. Το μαύρο και το άσπρο που ενυπάρχει σε όλα τα ανθρώπινα όντα. Το καλό και το κακό. Ο διττός τρόπος ζωής της ηρωίδας, ο διπλός τρόπος της δικής μας ζωής. Η αντίθεση της κυριαρχίας της μοντέρνας τεχνολογίας και της τελειότητας της ίδιας της φύσης. Η αντίθεση της σκληρής, άψυχης διακυβέρνησης πάνω στα άτομα και από την άλλη, η ενδυνάμωση του κάθε ατόμου και η ταυτόχρονη ένωσή του με τα πανάρχαια ιδεώδη που στηρίζουν την πνευματικότητά του. Ο πολιτισμός του νου και της ύλης, σε σχέση με τον πολιτισμό της ψυχής. Το αρσενικό και το θηλυκό μας κομμάτι. Το θετικό και το αρνητικό που συναπαντούνται σε κάθε ανθρώπινη ύπαρξη. Η λογική μας και το μεταφυσικό. Σκεφτείτε, πόσες αντιθέσεις υπάρχουν… όλα αυτά και ακόμα περισσότερα «κρύβονται» μέσα στο βιβλίο.

– Ποιο ρόλο επιλέξατε να παίξουν οι Δελφοί στο μυθιστόρημά σας και πώς συνδέσατε συγγραφικά την Ηλέκτρα με το σημαντικότερο μαντείο του αρχαιοελληνικού κόσμου;

Δύο τόποι υπάρχουν. Η Αθήνα και οι Δελφοί.
Οι Δελφοί για μένα είναι ένας ιερός τόπος. Η ενέργεια και η ιστορία που κουβαλάει εδώ και χιλιάδες χρόνια με συγκινούν ως άτομο, κάθε φορά που βρίσκομαι εκεί και κρατώ πολύτιμη ανάμνηση τα όσα με εμπνέει ως δημιουργός. Δεν θα μπορούσα λοιπόν να μην φανταστώ σε μια επερχόμενη καταστροφή του υπάρχοντος κόσμου, να μην υπάρχει αυτό το παγκόσμιο σημείο αναφοράς της ανθρώπινης ύπαρξης ως ανώτερου όντος, μέσω της σύνδεσής του με τις πανάρχαιες πανανθρώπινες αξίες που διέπουν τον ελληνισμό και ειδικά τον χώρο του Μαντείου και του μουσείου.

– Πιστεύετε πως είμαστε κοντά στην εποχή που μας περιγράφετε; Ότι κάποιοι στις επόμενες γενιές θα ζουν σε πόλεις που δε θα φέρουν ονόματα, αλλά κωδικούς, δε θα επιτρέπεται η ελεύθερη μετακίνηση ούτε και η μελέτη της ιστορίας;

Πολλοί λένε ότι το βιβλίο δεν έχει χρόνο. Ότι όσα περιγράφονται τα έχουμε ζήσει ήδη στο παρελθόν, ζούμε ήδη αρκετά πράγματα από όσα περιγράφονται στο βιβλίο ή ότι θα ζήσουμε κάποια ακόμα. Εύχομαι να μην συμβεί αυτό.

– Κι αν είναι περισσότερο κοντά μας απ΄ όσο φοβόμαστε αυτή η εποχή; Έχετε σκεφτεί τον εαυτό σας σ’ έναν τέτοιο κόσμο;

Δεν προβλέπει κανείς το μέλλον, δεν ξέρουμε καν την επόμενή μας στιγμή τι θα μπορούσε να μας συμβεί. Όλα όσα είμαστε και έχουμε ενυπάρχουν στο τώρα, στο παρόν. Αυτό που θα έκανα σε μια τέτοια εποχή σίγουρα, από επιλογή, δεν θα έμενα στην Μητρόπολη.

– Εκτός από συγγραφέας μυθιστορημάτων είστε θεατρική συγγραφέας, σεναριογράφος και σκηνοθέτης ντοκιμαντέρ. Σε ποιο από όλα αυτά που μονοπωλούν το ενδιαφέρον σας κρύβονται οι μεγαλύτερες συγκινήσεις;

Η αναζήτηση μέσω της τέχνης της γραφής δεν σταματά ποτέ. Σε κάθε μου δημιουργικό μονοπάτι απολαμβάνω την πολύωρη, και πολλές φορές «ψυχαγωγική = αγωγή της ψυχής» δημιουργική διαδικασία. Το κάθε ένα από αυτά τα δημιουργήματα, είναι και πνευματικό μου παιδί. Ειλικρινά δεν θα μπορούσα να ξεχωρίσω κανένα, καθώς για όλα χρειάζεται αγάπη, έμπνευση, σκληρή δουλειά, και πάνω από όλα εσωτερική πειθαρχεία.

– Σκεφτήκατε ποτέ «Το σκοτεινό δάσος», ως καλοδουλεμένο κινηματογραφικό σενάριο που θα έφθανε μέχρι τις σκοτεινές αίθουσες;

Μα ναι, ξεκίνησε ως ιδέα για σενάριο! Όμως επειδή ήθελα να περιγράψω τόσα πολλά πράγματα (να φανταστείτε έχω σβήσει αρκετές σελίδες, λόγω της σεναριογραφικής μου ιδιότητας) ο μέντοράς μου, ο καθηγητής κινηματογράφου στο Πανεπιστήμιο της Οκλαχόμα, Andrew Horton, μου είχε πει «γιατί δεν γράφεις τα πάντα σε ένα βιβλίο, και θα ακολουθήσει και το σενάριο». Πράγματι, είχε δίκιο. Τώρα, που υπάρχει πλέον ως βιβλίο, θα το σκεφτώ και πάλι ως σεναριακή ιδέα. Θα ήθελα μια μέρα Το σκοτεινό δάσος να παίζεται στην οθόνη του σινεμά.

– Η λογοτεχνία φανταστικού δείχνει να βρίσκεται σε άνθιση στην Ελλάδα. Έχουν να ζηλέψουν κάτι οι Έλληνες συγγραφείς από τους ξένους, που έχουν δοκιμαστεί εδώ και χρόνια σ’ αυτό το είδος;

Είχα την χαρά και την τιμή να γνωρίσω και να μιλήσω με πολλούς συναδέλφους δημιουργούς στην τελευταία έκθεση στο Ζάππειο, καθώς επίσης και στην Fantasticon που πραγματοποιείται στην Ελληνοαμερικάνικη Ένωση, καθώς οι εκδότες μου, από τις Πρότυπες Εκδόσεις Πηγή, είχαν κανονίσει συνέντευξη τύπου για «Το σκοτεινό δάσος». Οφείλω να ομολογήσω ότι έχουν εξαιρετικά μυαλά, ιδέες, δουλεύουν σκληρά. Πιστεύω ότι το μόνο εμπόδιο των Ελλήνων συγγραφέων της λογοτεχνίας του φανταστικού είναι η ελληνική γλώσσα, γιατί έχει μικρή εμβέλεια όσον αφορά το αναγνωστικό κοινό. Όταν αρχίσουν να μεταφράζονται και σε άλλες γλώσσες, λ..χ, αγγλικά, γαλλικά, εκτιμώ ότι ο τομέας του ελληνικού φανταστικού μυθιστορήματος θα ανθίσει ακόμα περισσότερο.

– Ποιο βιβλίο φανταστικού διαβάσατε τελευταία και σας γοήτευσε;

Πολλές φορές διαβάζω και ξαναδιαβάζω βιβλία που με αγγίζουν. Θα έλεγα ότι ένα από τα βιβλία φανταστικού που με ενέπνευσε και διάβασα ξανά πρόσφατα, αφού τελείωσα τη συγγραφή του βιβλίου μου, ήταν το “Never let me go” του Kazuo Ishiguro. Ιδιαίτερο βιβλίο, κλειστοφοβικό, παράξενο, όπως παράξενα γράφουν πολλοί Ιάπωνες λογοτέχνες.

– Όταν οι συγγραφείς κρατούν το νέο τους βιβλίο στα χέρια συνήθως υπάρχει ένα άλλο σε εξέλιξη είτε στον υπολογιστή ή στα χειρόγραφά τους. Εσείς ετοιμάζετε ή σκέφτεστε κάτι καινούριο;

Ναι, είναι ήδη έτοιμο το επόμενό μου βιβλίο, «Το κέλτικο βραχιόλι», τώρα βρίσκομαι στις τελικές διορθώσεις πριν το στείλω στον εκδοτικό οίκο!

Βιογραφικό

Η Αλεξάνδρα Μπελεγράτη είναι συγγραφέας, θεατρική συγγραφέας, σεναριογράφος και σκηνοθέτης ντοκιμαντέρ, με σπουδές στο The American College of Greece, Deree και στο London School of Journalism, London, όπου σπούδασε Novel Writing. Συνεργάστηκε με το Πανεπιστήμιο της Οκλαχόμα ως Guest Lecturer, στο μάθημα του σεναρίου. Eργάζεται στο Μητροπολιτικό Κολλέγιο ως καθηγήτρια σεναρίου στο Τμήμα Σκηνοθεσίας, και ως εισηγήτρια σεναρίων/workshops στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη, αλλά και σε συνεργασία με την Ένωση Σεναριογράφων Ελλάδος, της οποίας είναι μέλος από το 2013. Γράφει θεατρικά έργα, μυθιστορήματα, κάνει επιμέλεια βιβλίων, μεταφράζει λογοτεχνία από τα αγγλικά στα ελληνικά και σενάρια μικρού και μεγάλου μήκους, μεγάλου μήκους στα αγγλικά, τηλεοπτικές προτάσεις για σήριαλ & σειρές ντοκιμαντέρ στα αγγλικά. Στην τηλεόραση εργάστηκε ως αρχισυντάκτης σε εκπομπή μαγειρικής, ως σεναριογράφος σε σειρά, επίσης, έγραψε και σκηνοθέτησε σενάρια για τηλεοπτικά ντοκιμαντέρ. Το σενάριο «You are My Only Sunshine» διακρίθηκε στα Angel Film Awards – Monte Carlo/Monaco, παίρνοντας δύο βραβεία, ‘Best Special Mention Screenplay’ και ‘Best Family Drama Screenplay’, ενώ έργα της βρίσκονται σε διάφορα στάδια παραγωγής.

Λίγα λόγια για το βιβλίο

«Μια ιστορία που καθρεφτίζει την ιστορική και πνευματική πορεία του ανθρώπου».
Mετά τον τελευταίο Παγκόσμιο Πόλεμο, που έγινε με αφορμή τις θρησκείες, οι Παγετώνες έχουν επιστρέψει καλύπτοντας σχεδόν το σύνολο του πλανήτη. Οι ελάχιστοι άνθρωποι που κατάφεραν να επιβιώσουν, έχουν χωριστεί στα δύο: σε αυτούς που ζουν στη Μητρόπολη και σε αυτούς που έχουν επιλέξει να ζουν απομονωμένοι στις Κάστες.
Οι πόλεις δεν φέρουν ονόματα, αλλά κωδικούς, δεν επιτρέπεται η ελεύθερη μετακίνηση ούτε η μελέτη της Ιστορίας. H «παλιά γνώση» θεωρείται απαγορευμένη.
Στον νέο αυτό κόσμο, η νεαρή Ηλέκτρα, η έφηβη κόρη του αρχηγού των Καστών, σοκαρισμένη απ’ τον βίαιο θάνατο της μητέρας της, μετακομίζει στη Μητρόπολη. Όταν ξαφνικά βρεθεί αντιμέτωπη με θανάσιμες απειλές, επιλέγει να βρει καταφύγιο στην παλιά της ζωή. Εκεί, θα ξεκινήσει ένα ταξίδι αναζήτησης μέσα στο σκοτεινό δάσος της ψυχής, αλλά και στον τόπο που ζει -ένα μέρος που, από την αρχαία εποχή, ονόμαζαν… “Δελφούς”.
«Ένα δυστοπικό μυθιστόρημα φαντασίας, πνευματικότητας, φιλοσοφίας και εσωτερικής αναζήτησης».

Share on Facebook

Tweet

Follow us

Save