Μετάφραση: Μαρία Φακίνου – Εκδόσεις Πατάκη

«Το Άουσβιτς κατασκευάστηκε για να μας φυλακίσει. Το Μπιρκενάου κατασκευάστηκε για να μας σκοτώσει.»

«Ο κήπος του Μένγκελε» κυκλοφόρησε φέτος το καλοκαίρι από τις εκδόσεις ΠΑΤΑΚΗ σε μετάφραση Μαρίας Φακίνου.

Πρόκειται για ένα βιβλίο με θεματολογία επηρεασμένη από το Ολοκαύτωμα, τον άγγελο του θανάτου, Μένγκελε, τα στρατόπεδα συγκέντρωσης, και τη μοίρα που επιφύλασσε στα δίδυμα αδέλφια στο Άουσβιτς.

[…Όμως, εκεί όπου θα έπρεπε να βρίσκονται οι αγαπημένοι μας είχαμε μόνο αυτό τον άντρα με τη λευκή στολή που θα γνωρίζαμε ως Γιόζεφ Μένγκελε, τον ίδιο αυτόν Μένγκελε ο οποίος θα γινόταν, μέσα σε όλα αυτά τα πολλά χρόνια που θα κρυβόταν, ο Χέλμουτ Γκρέγκορ, ο Γκ. Χέλμουθ, ο Φριτς Ούλμαν, ο Φριτς Χόλμαν, ο Χοσέ Μένγκελε, ο Πέτερ Χόχμπιχλερ, ο Ερνστ Σεμπάστιαν Άλβες, ο Χοσέ Ασπιάζι, ο Λαρς Μπόλτροεμ, ο Φρίντριχ Έντλερ φον Μπράιτενμπαχ, ο Φριτς Φίσερ, ο Καρλ Γκέσκε, ο Λούντβιχ Γκρέγκορ, ο Στάνισλας Πρόσκι, ο Φάουστο Ρίντον, ο Φάουστο Ρόντον, ο Γκρέγκορ Σκλάστρο, ο Χάινς Στόμπερτ και ο δόκτωρ Ενρίκε Βόλμαν. Ο άνθρωπος που θα έθαβε την ενασχόλησή του με τον θάνατο μέσα σε αυτά τα πολλά ονόματα – μας είπε να τον αποκαλούμε θείο Γιατρό. Μας έβαλε να τον αποκαλέσουμε με αυτό το όνομα, μία φορά, μετά δύο, για να γνωριστούμε όλοι αναμεταξύ μας, χωρίς λάθη. Όταν σταματήσαμε να επαναλαμβάνουμε το όνομα προς ικανοποίησή του, η οικογένειά μας είχε εξαφανιστεί…]

Η Περλ και η Στάσα είναι δώδεκα χρονών όταν εκτοπίζονται στο στρατόπεδο εξόντωσης του Άουσβιτς το φθινόπωρο του 1944 μαζί με τον παππού τους και τη μητέρα τους. Ο Μένγκελε πολύ γρήγορα θα τις εντοπίσει και θα τις εντάξει στο πρόγραμμα πειραμάτων των διδύμων με το οποίο ασχολείται. Η Περλ όμως θα εξαφανιστεί κατά τη διάρκεια ενός κονσέρτου. Η Στάσα πάντα θα ελπίζει ότι η δίδυμη αδελφή της είναι ζωντανή. Μετά την απελευθέρωση των στρατοπέδων θα ξεκινήσει ένα «κυνήγι θησαυρού», προκειμένου να εντοπίσει την αδελφή της και να οδηγήσει τον Μένγκελε στη δικαιοσύνη. Μαζί της θα είναι ο Φίλιξ. Αναζητά κι αυτός τον χαμένο δίδυμο αδελφό του. Συνοδοιπορώντας θα φτάσουν ως την Πολωνία.

Η αφήγηση είναι συγκλονιστική. Οι περιγραφές των πιο ζοφερών στιγμών του εικοστού αιώνα κόβουν την ανάσα και δημιουργούν «τον έλεο και τον φόβο» στον αναγνώστη που προσδοκά επιτέλους την κάθαρση.

Ένα συγκλονιστικό βιβλίο που αναμετράται με το βρώμικο παρελθόν της ανθρωπότητας για να αναδείξει με μεγάλη εμβρίθεια την ανθρωπιά ως το προπύργιο ενός κόσμου καινούργιου που θα αναδειχτεί μέσα από τις στάχτες του πολέμου.

Η Περλ έχει την ευθύνη για: τα θλιβερά, το παρελθόν, τα καλά. Η Στάσα πρέπει να νοιάζεται για: τα αστεία, το μέλλον, τα άσχημα. Το φθινόπωρο του 1944 οι δωδεκάχρονες δίδυμες αδερφές Περλ και Στάσα, μαζί με τη μητέρα τους και τον παππού τους, εκτοπίζονται στο Άουσβιτς. Μέσα σε αυτόν τον άγνωστο και απειλητικό κόσμο, οι δύο αδερφές βρίσκουν καταφύγιο στη δίδυμη φύση τους και παρηγοριά στη δική τους γλώσσα και στα κοινά παιχνίδια της παιδικής τους ηλικίας. Τραβώντας την προσοχή του Γιόζεφ Μένγκελε, του διαβόητου “αγγέλου του θανάτου” του Άουσβιτς, και αποτελώντας μέρος ενός πειραματικού πλήθους από δίδυμα αδέρφια γνωστού ως ο “Ζωολογικός Κήπος του Μένγκελε”, τα κορίτσια βιώνουν προνόμια και τρόμους άγνωστους σε άλλους κρατουμένους.
Τον ίδιο χειμώνα, σε ένα κοντσέρτο που ενορχηστρώνει ο ίδιος ο Μένγκελε, η Περλ εξαφανίζεται. Η Στάσα πενθεί για τη δίδυμη αδερφή της, αλλά δεν εγκαταλείπει την ελπίδα να είναι ακόμη ζωντανή. Όταν ο Κόκκινος Στρατός απελευθερώνει το στρατόπεδο, η Στάσα και ο φίλος της ο Φίλιξ -ένα αγόρι αποφασισμένο να εκδικηθεί για τον χαμένο δίδυμο αδερφό του- ταξιδεύουν μέσα στην ερειπωμένη Πολωνία. Απτόητοι από τους τραυματισμούς, την πείνα και το χάος που τους περιβάλλει, με τον κίνδυνο και την ελπίδα να τους παρακινούν εξίσου, έρχονται σε επαφή με εχθρικούς χωρικούς, μαχητές της εβραϊκής αντίστασης, άλλους πρόσφυγες και συνεχίζουν την αναζήτησή τους πιστεύοντας ότι θα καταφέρουν να συλλάβουν τον Μένγκελε και να τον φέρουν ενώπιον της δικαιοσύνης μέσα στα ερείπια του ζωολογικού κήπου της Βαρσοβίας.
Ο Κήπος του Μένγκελε (Mischling*) μιλάει για μια από τις πιο σκοτεινές στιγμές στην ιστορία του ανθρώπου δείχνοντάς μας τον δρόμο προς τη δύναμη της ψυχής και την ελπίδα.