Σε λίγες μέρες θα γιορτάσουμε την 25η Μαρτίου, που φέτος συνδέεται με την ιστορική επέτειο των 200 χρόνων από την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης. Είναι λοιπόν η κατάλληλη στιγμή για να αναλογιστούμε: Τι έχουμε μάθει, δύο αιώνες τώρα; Απάντηση στο ερώτημα αυτό δίνουν τρία βιβλία που δεν εστιάζουν μόνο στην ιστορική γνώση αλλά και στο πώς εξελίχθηκε το ελληνικό κράτος από την Επανάσταση έως σήμερα. Τρία βιβλία που εξετάζουν σφαιρικά την πορεία του νεοελληνικού κράτους στον χρόνο, με τα ζενίθ και τα ναδίρ της, προσφέροντας ένα πολύτιμο μάθημα για το μέλλον:

Ο ΠΟΛΕΜΟΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΑΝΕΞΑΡΤΗΣΙΑΣ
C.M. Woodhouse

Μετάφραση: Γιώργος Καράμπελας

Η έκδοση καλύπτει χρονολογικά όλη την περίοδο από την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης το 1821 έως την πρώτη περίοδο της ελληνικής ανεξαρτησίας το 1832 και περιλαμβάνει ενδεικτική βιβλιογραφία και ευρετήριο σημαντικών προσώπων και γεγονότων της περιόδου.
Το κλασικό αυτό έργο του Βρετανού στρατιωτικού, πολιτικού και διανοούμενου C. M. Woodhouse (1917-2001) παραμένει διεθνώς ένα από τα καλύτερα και πιο περιεκτικά βιβλία για την Ελληνική Επανάσταση του 1821.

Ήρωας πολέμου και ο ίδιος, ο περίφημος «Κρις» ή «Μόντι», συμπολεμιστής των Ναπολέοντα Ζέρβα και ‘Αρη Βελουχιώτη στην αντίσταση κατά της γερμανικής Κατοχής στην Ελλάδα, επιδεικνύει διεισδυτική αντίληψη για τις στρατηγικές πλευρές της ελληνοτουρκικής σύγκρουσης. Συγχρόνως, με τη νηφαλιότητα και την ευαισθησία ενός ανυποχώρητου Ευρωπαίου φιλελεύθερου, αναδεικνύει τις περίπλοκες πολιτικές διαστάσεις ενός πρωτοπόρου εθνικοαπελευθερωτικού ξεσηκωμού, που κατάφερε να επιβληθεί ως νόμιμη επανάσταση σε πείσμα όλων των εσωτερικών και εξωτερικών εμποδίων της εποχής.

Ο Woodhouse, ένας από τους λίγους Δυτικούς φιλέλληνες που δεν άφησαν ποτέ τα –πραγματικά ή φανταστικά– αρχαιοελληνικά ιδεώδη να επηρεάσουν τη ματιά τους για τους Νεοέλληνες και την αγάπη τους για τη νεότερη Ελλάδα, αποδεικνύεται εδώ τολμηρός και οξυδερκής στις κρίσεις του, ευρηματικός στη χρήση των πηγών του και γλαφυρός ως αφηγητής. Έτσι, προσφέρει στον σύγχρονο αναγνώστη ένα έργο φρέσκο, σαν να γράφτηκε μόλις χθες, αντάξιο της άσβεστης λάμψης του θέματός του.

ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΕΣ ΚΑΙ ΘΡΙΑΜΒΟΙ:
ΟΙ 7 ΚΥΚΛΟΙ ΤΗΣ ΣΥΓΧΡΟΝΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ
Στάθης Ν. Καλύβας

Ο Στάθης Ν. Καλύβας «ξαναδιαβάζει» την ιστορία του σύγχρονου ελληνισμού, από την ανεξαρτησία της Ελλάδας ως σήμερα. Καταγράφει με κατανοητό και σφαιρικό -αλλά συγχρόνως έγκυρο και ουσιαστικό- τρόπο τους σημαντικότερους σταθμούς της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας, από τη γέννηση της ιδέας της εθνικής παλιγγενεσίας ως σήμερα.
Η ερμηνεία του καθηγητή Πολιτικής Επιστήμης – κατόχου της έδρας Gladstone στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, διαφοροποιείται τόσο από την αυτομαστιγωτική οπτική του σήμερα, όσο και από τα ψυχωφελή αφηγήματα του πρόσφατου και απώτερου παρελθόντος.

Η πρόκληση που έθεσα στον εαυτό µου ήταν ο εντοπισµός της βαθύτερης λογικής που διέπει την ιστορική µας πορεία ως έθνους. Η καταγραφή µιας σειράς υπερφιλόδοξων εγχειρηµάτων, αναπόφευκτων καταστροφών και ξένων διασώσεων µε θετική σε γενικές γραµµές έκβαση συνιστά το θεµέλιο του σχήµατος στο οποίο κατέληξα και το οποίο προτείνω, όπως και η κωδικοποίηση των σύνθετων αυτών διεργασιών σε εφτά µεγάλους ιστορικούς κύκλους.
Στάθης Ν. Καλύβας

Μια σφαιρική και ρηξικέλευθη αποτίµηση της ιστορικής πορείας της σύγχρονης Ελλάδας που εντάσσει τη σηµερινή κρίση σε ένα πλαίσιο ιστορικής διάρκειας, από την κατάκτηση της ανεξαρτησίας ως σήµερα. Ο καθηγητής Πολιτικής Επιστήµης του Πανεπιστηµίου Yale Στάθης Ν. Καλύβας µε το βιβλίο αυτό επεκτείνει την ερµηνευτική του µατιά σε ολόκληρη την ιστορία της σύγχρονης Ελλάδας και µας οδηγεί σε µια βαθύτερη κατανόηση της κρίσης που ξεκίνησε το 2009, αφήνοντας συγχρόνως να διαφανεί κι ο σπόρος της αισιοδοξίας για το µέλλον.
Κυκλοφορεί η 3η, ενημερωμένη, έκδοση.

ΤΑ ΔΑΝΕΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ: 200 ΧΡΟΝΙΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΑΙ ΚΡΙΣΕΩΝ
Μιχάλης Ψαλιδόπουλος

Ο συγγραφέας Μιχάλης Ψαλιδόπουλος, καθηγητής Οικονομικών Επιστημών και Αναπληρωτής Εκτελεστικός Διευθυντής στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, διερευνά την ιστορία της οικονομικής και δημοσιονομικής πολιτικής της Ελλάδας από τον Αγώνα της Ανεξαρτησίας μέχρι σήμερα και παραδίδει μια μελέτη που συμβάλλει καθοριστικά στην αναγκαία προσπάθεια εθνικής αυτογνωσίας.

Μια ιστορία του διεθνούς δανεισμού της Ελλάδας και της σχέσης του με τις ανάγκες της χώρας στην εξωτερική πολιτική, την άμυνα και την ανάπτυξη. Το βιβλίο καλύπτει 200 χρόνια οικονομικής ανάπτυξης, κοινωνικής προόδου, αλλά και χρηματοπιστωτικών κρίσεων και πτωχεύσεων.

Υπήρξαν τελικά οφέλη από τη δανειακή πολιτική που ακολούθησε η Ελλάδα; Ποιες και πόσες οφειλές προέκυψαν κατά καιρούς προς τους ξένους δανειστές; Πώς διακανονίστηκαν; Προέκυψαν ωφελήματα και ποια ήταν αυτά; Προς ποια κατεύθυνση διοχετεύθηκαν οι εκάστοτε δανειακοί πόροι;

Εξετάζοντας την ιστορία της οικονομικής και δημοσιονομικής πολιτικής της Ελλάδας από τον Αγώνα της Ανεξαρτησίας μέχρι σήμερα, το βιβλίο αυτό συμβάλλει καθοριστικά στην αναγκαία προσπάθεια εθνικής αυτογνωσίας.

Η σειρά ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΚΑΙ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΙΣΤΟΡΙΑ, περιλαμβάνει έργα Ελλήνων και ξένων συγγραφέων για την ελληνική, ευρωπαϊκή και παγκόσμια ιστορία με διεισδυτική και αδογμάτιστη ματιά. Οι αναζητήσεις του σήμερα συνδέονται με γεγονότα, ιδέες και δυναμικές του παρελθόντος. Η σειρά αναδεικνύει την Ιστορία ως ζωντανό κομμάτι των ταυτοτήτων και των αποφάσεων που συνοδεύουν τα βήματά μας στο παρόν και στο μέλλον.

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΑ Ε. ΜΠΟΤΣΙΟΥ

Καθηγήτρια Ιστορίας, Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου