Ποιητική συλλογή «Οι άνθρωποι στις κορνίζες» – Εκδόσεις «Συρτάρι»

Η ενασχόληση του Γιάννη Ζαραμπούκα με την ποίηση προέκυψε εντελώς ξαφνικά. «Ήταν αυτό που λέμε “έρωτας με την πρώτη ματιά”», όπως λέει στο Vivlio-life. Tον έρωτα αυτό, διαπιστώνει από τις πρώτες στροφές, από τους πρώτους στίχους, από τον πρώτο τίτλο ο αναγνώστης, εισπράττοντας εξαρχής, πως ο άνθρωπος ο οποίος τους εμπνεύστηκε, επιθυμεί να εξωτερικεύσει αυτά που αισθάνεται, τις βαθύτερες σκέψεις, αλλά κυρίως τους νεανικούς του προβληματισμούς. «Ταυτόχρονα όμως ήταν και μία τεράστια πρόκληση, μιας και έπρεπε μέσα από μία ποσοτική οικονομία λέξεων, να καταφέρω να δώσω σάρκα και οστά στις σκέψεις και τα συναισθήματά μου. Ως αναγνώστης ωστόσο, θεωρώ ότι η ποίηση λειτουργεί ως ένα καυτό φλιτζάνι τσάι τα κρύα βράδια του χειμώνα. Παρηγορεί και καταπραΰνει κάθε ψυχικό πόνο».

Ο τίτλος που δώσατε στη δεύτερη ποιητική σας συλλογή δεν είναι απλός. Μας βάζει σε σκέψεις επειδή αυτό που εισπράττουμε ως αναγνώστες είναι πως χρησιμοποιείτε τη λέξη «κορνίζες» ως συνώνυμη της λέξης «καλούπια». Τι κρύβεται πίσω από τον τίτλο σας;
Η λέξη «κορνίζες» χρησιμοποιείται με διττό τρόπο. Σαφώς και αναφέρομαι στα πλαίσια εντός των οποίων τοποθετούμε στιγμές μας, σε μία προσπάθεια να παγώσουμε τον χρόνο, να τον νικήσουμε ίσως. Όμως πέρα από την προφανή της σημασία, χρησιμοποίησα τη λέξη «κορνίζες» για να προσδιορίσω όλα όσα μας περιορίζουν, μας βάζουν «φρένα» και σιγά-σιγά μας οδηγούν στην προσωπική αλλοτρίωση.

Γράφοντας τους πρώτους στίχους της συλλογής είχατε κατά νου να προβληματίσετε τους ανθρώπους που θα τους διαβάσουν; Και αν ναι προς τα πού κατευθύνεται τη σκέψη και τις ανησυχίες τους;
Γράφοντας κάθε ποίημα, πρωταρχικός μου στόχος ήταν να εξωτερικεύσω τα συναισθήματα και τις σκέψεις μου. Σκέψεις και συναισθήματα που με έπνιγαν, με πονούσαν με τραυμάτιζαν. Ήταν ένας τρόπος να αποφορτιστώ. Την περίοδο συγγραφής των ποιημάτων δεν σκεφτόμουν τους αναγνώστες. Τώρα όμως που έχει κοπεί ο ομφάλιος λώρος και το έργο έχει περάσει πια στα χέρια των αναγνωστών, ελπίζω και εύχομαι οι εικόνες που δημιουργώ μέσα από τους στίχους μου, να καταφέρουν να προξενήσουν σκέψεις και συναισθήματα εντός τους. Πιστεύω πως τα προσωπικά μας βιώματα είναι αυτά που κουμπώνουν κάθε φορά πάνω στους στίχους και ξεκλειδώνουν διαφορετικά νοήματα για τον καθένα από εμάς.

Αισθανθήκατε ποτέ εγκλωβισμένος; Κρύβουν οι στίχοι σας προσωπικά σας βιώματα; Δώστε μας κάποιους λόγους που οι νέοι σήμερα είναι «άνθρωποι στις κορνίζες».
Έχω αισθανθεί αρκετές φορές εγκλωβισμένος, σε στιγμές κυρίως που οι επιθυμίες μου δεν συμβάδιζαν με αυτές που οι άνθρωποι μου καλλιεργούσαν για εμένα. Σαφώς και στα ποιήματα μου κρύβω είτε άμεσα, είτε έμμεσα δικές μου εμπειρίες. Υπάρχω πίσω από κάθε ποίημα μου. Όλοι οι άνθρωποι ανεξάρτητα με την ηλικία τους είναι εγκλωβισμένοι ακόμα και σήμερα, κι αυτό γιατί για να καταφέρει κανείς να εισχωρήσει στους κόλπους μίας κοινωνικής ομάδας θα πρέπει να ακολουθεί κάποια συγκεκριμένα πρότυπα συμπεριφοράς και όχι μόνο.

Ποιο από τα «κοινωνικά πρέπει» που εγκλωβίζουν σε καλούπια τους ανθρώπους σας ενοχλεί περισσότερο. Δώστε μας κάποιον ανάλογο στίχο.

Ξεντύθηκε το κοστούμι της στοργικής.
Όλα στη ζωή ρόλος…

Οι παραπάνω στίχοι προέρχονται από το ποίημα μου «Γυναίκα από γυαλί». Στο ποίημα πρωταγωνιστεί μία γυναίκα η οποία βιώνει μία οδυνηρή μοναξιά στα πλαίσια ενός γάμου, όπου έχει εγκλωβιστεί και προσπαθεί καθημερινά να παίζει τον ρόλο της σωστής μητέρας και συζύγου όσο πιο καλά μπορεί. Αλήθεια έχετε αναρωτηθεί ποτέ πόσες γυναίκες παραμένουν φυλακισμένες στις συνθήκες ενός γάμου γιατί φοβούνται την αντιμετώπιση του κοινωνικού τους περίγυρου;

Είναι κάθε ποίημά σας μια αυτοτελής ιστορία με πρωταγωνιστές ανθρώπους που κάπου – κάποτε – κάπως μπήκαν στη ζωή σας;
Ίσως.

«Μπαμπάς». Ένα αρκετά μεγάλο ποίημα. Πόσο σας έχει επηρεάσει η σχέση με τον πατέρα σας στην απόδοσή του;
Νομίζω πως γενικότερα οι σχέσεις μας με τους γονείς μας επιδρούν καθοριστικά επάνω μας. Αυτό συμβαίνει γιατί η οικογένεια είναι η πρώτη κοινωνική ομάδα στην οποία εντασσόμαστε. Σίγουρα η σχέση μου με τον πατέρα μου διαδραμάτισε κάποιο ρόλο στην δημιουργία του συγκεκριμένου ποιήματος.

«Γυναίκα από γυαλί». Ένα ποίημα που έχετε πει ότι έχει μια ιδιαίτερη θέση στην καρδιά σας. Πρόκειται για ένα ερωτικό ποίημα;
Είναι από τα ποιήματα μου, που αγαπώ πολύ!
Δεν θα το χαρακτήριζα ερωτικό ποίημα. Δεν θα του προσδώσω ωστόσο κάποιον χαρακτηρισμό. Αφήνω τους αναγνώστες να το ανακαλύψουν και να το εντάξουν όπου αυτοί επιθυμούν.

Και μιας και ο λόγος για τον έρωτα, πείτε τον χώρο που του δίνετε με δεδομένο πως η ποίηση τον αποθεώνει εδώ και αιώνες.
Ο έρωτας είναι ζωτικής σημασίας για κάθε ανθρώπινη ύπαρξη. Αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα κεφάλαια της ζωής μας. Θα ήθελα σε αυτό το σημείο να μοιραστώ μαζί σας μερικούς στίχους της Sylvia Plath μέσα από τον οποίο αναδεικνύεται η σημαντικότητα του!

Αν είμαι τώρα ζωντανή, ήμουν νεκρή τότε,
αν και, όπως μια πέτρα, αυτό δεν μενοχλούσε, να μένω στη θέση μου ακολουθώντας τη συνήθεια δεν είναι ότι μ έσπρωξες απλά μια ίντσα, όχι—
ούτε ότι μ` άφησες να στηλώσω το μικρό γυμνό μάτι μου
στον ουρανό ξανά, χωρίς ελπίδα, φυσικά,
κατανόησης της κυανότητας, ή των αστεριών
[…]

Άρχισα να μπουμπουκιάζω σαν Μαρτιάτικο κλαδί:
Ένα μπράτσο κι ένα πόδι, ένα μπράτσο, ένα πόδι.
Από πέτρα σε σύννεφο, έτσι ανυψώθηκα.
Τώρα μοιάζω με ένα είδος θεότητας
πλέοντας στον αέρα μες την καμιζόλα της ψυχής μου
καθαρή σαν ένα θραύσμα πάγου. Είναι ένα δώρο.

Έχετε πει πως αγοράσατε την πρώτη σας ποιητική συλλογή στο Λύκειο. Και, είναι, υπέροχο πραγματικά ένας μαθητής να μαζεύει το χαρτζιλίκι του για να αποκτήσει ένα βιβλίο ποίησης και όχι μια ηλεκτρονική συσκευή. Μιλήστε μας για τη σχέση σας με την ποίηση.
Η ενασχόληση μου με την ποίηση προέκυψε εντελώς ξαφνικά. Ήταν αυτό που λέμε “έρωτας με την πρώτη ματιά”. Ταυτόχρονα όμως ήταν και μία τεράστια πρόκληση, μιας και έπρεπε μέσα από μία ποσοτική οικονομία λέξεων, να καταφέρω να δώσω σάρκα και οστά στις σκέψεις και τα συναισθήματα μου. Ως αναγνώστης ωστόσο, θεωρώ ότι η ποίηση λειτουργεί ως ένα καυτό φλιτζάνι τσάι τα κρύα βράδια του χειμώνα. Παρηγορεί και καταπραΰνει κάθε ψυχικό πόνο.

Ποια ήταν η ποιητική συλλογή που αγοράσατε ως μαθητής και πόσο λειτούργησε καταλυτικά στην απόφασή σας να ξεκινήσετε να χτίζετε τη δική σας συλλογή;
Από τα πρώτα βιβλία ποίησης που αγόρασα ως μαθητής ήταν μία ανθολογία των εκδόσεων Κέδρος που περιείχε ποιήματα της Sylvia Plath, σε μετάφραση της Κατερίνας και της Ελένης Ηλιοπούλου. Σίγουρα όλες οι αναγνωστικές μου εμπειρίες, είτε ποιητικές, είτε όχι έχουν συνδράμει κατά κάποιον τρόπο στα γραφόμενα μου.

«Ο ποιητής μπορεί να υπομείνει τα πάντα, εκτός από ένα τυπογραφικό λάθος» είχε πει ο Όσκαρ Ουάιλντ. Πόσο ασπάζεστε τα λόγια του; Το ρωτώ γιατί έχετε χαρακτηρίσει στο παρελθόν σημαντική υπόθεση τη σωστή επιμέλεια των βιβλίων από τους εκδοτικούς οίκους.
Θεωρώ σημαντική όλη τη δουλειά που πραγματοποιείται πριν την έκδοση ενός βιβλίου. Από την επιμέλεια, τις διορθώσεις, μέχρι την καλλιτεχνική επιμέλεια του εξωφύλλου και την επιλογή ενός ποιοτικά καλού χαρτιού. Νιώθω πραγματικά τυχερός που οι Εκδόσεις Συρτάρι είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί τόσο στο κομμάτι της επιμέλειας ενός βιβλίου, όσο και στη δημιουργία ενός καλαίσθητου εξωφύλλου, το οποίο κουμπώνει απόλυτα με το περιεχόμενο του εκάστοτε βιβλίου. Θα ήθελα λοιπόν να ευχαριστήσω τον κύριο Γιώργο Χουδαλάκη για την εξαιρετική επιμέλεια των ποιημάτων μου, καθώς και τους φίλους δημιουργούς, την συγγραφέα Πασχαλία Τραυλού και τον ποιητή Σωτήρη Παστάκα για τις εύστοχες παρατηρήσεις τους.

Έχουν δίκιο, τελικά, αυτοί που λένε πως για να γράψεις ποίηση πρέπει να είσαι πολύ ευαίσθητος;
Πιστεύω πως η πλειοψηφία των ανθρώπων που ασχολούνται με την τέχνη της ποίησης, έχουν μία έμφυτη ευαισθησία και αρκετά οξυμένη την ενσυναίσθησή τους. Χωρίς βέβαια αυτό να είναι και “θέσφατο”.

Δημιουργείτε σε μια εποχή που η ομοιοκαταληξία στην ποίηση αποτελεί παρελθόν. Τι λέτε είναι καλύτερα να αισθάνεται ελεύθερος και όχι σε «κορνίζα» ο ποιητής;
Κάθε ποιητής και γενικότερα κάθε καλλιτέχνης είναι ελεύθερος να χρησιμοποιήσει όποια τεχνική θεωρεί πως του ταιριάζει καλύτερα και μέσω αυτής νιώθει πραγματικά ο εαυτός του! Προσωπικά, ο ελεύθερος στίχος είναι αυτός που συνάδει με την ιδιοσυγκρασία μου.

Λίγα λόγια για το βιβλίο
Κι απόψε εδώ,
Φυσούν από τα κόκαλα τη σκόνη.
Το χώμα από τα δόντια ξύνουν.
Τεντώνουν τις αρθρώσεις τους.
Τρέχουν στο χολ
και κύκλους κάνουν στο σαλόνι.
Ακουμπούν τα μάγουλα
στα απλωμένα ρούχα.
Καπνίζουν
και τα δάχτυλα βουτούν
στο βάζο με τη μαρμελάδα.
Σαν κουραστούν,
γίνονται πάλι χάρτινοι,
αφήνοντας στο τζάμι μια ρωγμή.

Βιογραφικό
Ο Γιάννης Ζαραμπούκας γεννήθηκε στη Νυρεμβέργη, μεγάλωσε στη Λάρισα, ενώ κατάγεται απ’ την Κοζάνη και σπουδάζει στο ΑΤΕΙ Αθήνας, στο τμήμα της Εργοθεραπείας. Κάνει ταξίδια κι όνειρα διαβάζοντας και χτίζει τους δικούς του κόσμους γράφοντας. Όνειρο του να δημιουργήσει τα δικά του λογοτεχνήματα. Διατηρεί τη διαδικτυακή λογοτεχνική σελίδα Vivlia4U και το αντίστοιχο blog, ενώ συνεργάζεται με το koukidaki και το frapress.gr όπου φιλοξενούνται άρθρα του, βιβλίο-απόψεις και σύντομα διηγήματα. “Το αναπόφευκτο της μοναξιάς” ήταν η πρώτη ποιητική του συλλογή και κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις “Πνοή”