“The Assistant” Bernard Malamud (1914-1986)

Εκδόσεις: Καστανιώτη

Μετάφραση: Κατερίνα Σχινά (Katerina Schina)

Ο Μπέρναρντ Μάλαμουντ, βαθιά καλλιεργημένος και πνευματώδης, με μόλις οκτώ μυθιστορήματα και τέσσερις συλλογές διηγημάτων, έχει αφήσει ανεξίτηλο το στίγμα του στην Αμερικανική Λογοτεχνία του 20ου αιώνα.

Έχει τιμηθεί με το Βραβείο Πούλιτζερ 1967 για το βιβλίο του “Ο ΜΑΣΤΟΡΑΣ” (1966) και έχει ενταχθεί στη Library of America για το σύνολο του έργου του.

Το βιβλίο “Ο ΒΟΗΘΟΣ” (1957) επανακυκλοφορεί, μετά από πάνω από μισό αιώνα από την αρχική συγγραφή, σε μία προσεγμένη σκληρόδετη έκδοση από τις Εκδόσεις Καστανιώτη και με την έξοχη μετάφραση από την Κατερίνα Σχινά. (Katerina Schina)

Ο συγγραφέας αξιοποιεί εύστοχα παιδικά βιώματα και προσωπικές εμπειρίες, καθώς κατάγεται από Ρωσοεβραϊκή οικογένεια που μετανάστευσε στην Αμερική, και ο ίδιος ο πατέρας του διατηρούσε μπακάλικο στο Μπρούκλιν, όπως ο ήρωας στο μυθιστόρημα. Γράφει με τη δέουσα προσοχή να ελέγχει το υλικό που χρησιμοποιεί και αναρωτιέται:

Ποιος ξέρει σε ποιό βαθμό η εμπειρία σου εισβάλλει στη γραφή σου;

Στον “ΒΟΗΘΟ“, τοποθετεί το κινηματογραφικό σκηνικό σε μία φτωχική γειτονιά στο μεταπολεμικό Μπρούκλιν της δεκαετίας του ‘50 όπου οι κάτοικοι, οι περισσότεροι μετανάστες, αντιμετωπίζουν προβλήματα προσαρμογής και επιβίωσης. Είναι εκεί όπου ο κόσμος κάνει προσπάθεια να ισορροπήσει σε ένα ασταθές, ρευστό περιβάλλον, με την εγκληματικότητα να δημιουργεί ρωγμές στα τοιχώματα του.

Ο Μόρις Μπόμπερ, Εβραίος γεννημένος στη Ρωσία, αρνούμενος να υπηρετήσει στον στρατό του Τσάρου, μεταναστεύει στις ΗΠΑ. Εξηντάχρονος πλέον, συνεχίζει να λειτουργεί εικοσιένα χρόνια ένα μπακάλικο, στα πρόθυρα τώρα πια της χρεοκοπίας, έχοντας εγκαταλείψει κάθε φιλοδοξία για τη μετατροπή του σε παντοπωλείο πολυτελείας.

Είναι έντιμος με τις συναλλαγές του με τους πελάτες, ηθικός και πιστός στους νόμους, χωρίς να είναι φανατικός θρησκευόμενος και να επισκέπτεται τη Συναγωγή.

Η σύζυγος του η Άιντα είναι η ακούραστη βοηθός του στο κατάστημα και η μοναχοκόρη του η Έλεν συνδράμει οικονομικά με το πενιχρό της εισόδημα από τη δουλειά της. Η ζωή τους κυλάει δύσκολα σε μία ασάλευτη υποτονική καθημερινότητα.

Αν και όλοι οι χαρακτήρες του μυθιστορήματος έχουν διακεκριμένους ρόλους, ο Ιταλικής καταγωγής υπάλληλος ο Φράνκ Άλπαιν είναι εκείνος που αναλαμβάνει τον πρωταγωνιστικό ρόλο. Είναι ο εικοσιπεντάχρονος μικροαπατεώνας που παλεύει για τη δική του επιβίωση, μπλέκεται στα γρανάζια της παραβατικότητας και, με έναν παράξενο τρόπο, λαμβάνει μέρος στην ιστορία και κλέβει την παράσταση.

➖”Η καταραμένη του ζωή τον έσπρωχνε σ’ολότελα τυχαία πορεία….

Ο ίδιος δεν την είχε οδηγήσει πουθενά. Ήταν φτερό που στροβιλιζότανε στον άνεμο….”

Η τριτοπρόσωπη αφήγηση κλιμακώνεται σταδιακά και κορυφώνεται εντυπωσιακά ενσαρκώνοντας μια κοινωνία που πασχίζει να τα φέρει βόλτα με τις προσδοκίες να παραμένουν στάσιμες και το Αμερικανικό όνειρο να εξανεμίζεται.

Με ένα ύφος στρωτό και ρεαλιστικό, χωρίς υπερβολικές εκφράσεις και φλυαρίες, ο συγγραφέας εντοπίζει τις ανάγκες του κόσμου, τα πάθη και τα λάθη του, συμπάσχει μαζί του με τρυφερότητα και γλυκύτητα, και αναρωτιέται για τη δεύτερη ευκαιρία, με το αιώνιο δίπολο καλό και κακό να αντιμάχεται το ένα το άλλο.

Εκφράζει με αυθεντικότητα και ακρίβεια τον βαθμό της υπαρξιακής ανησυχίας και αγωνίας της μη προνομιούχας τάξης της εποχής και θέτει ζητήματα ηθικής ακεραιότητας, ευγνωμοσύνης και μεταμέλειας, αφήνοντας τον αναγνώστη να παίξει με τον νου σε αυτό το υπέροχο βιβλίο.

➖”Πού αλλού βρισκόσουν”, ρώτησε τον άνθρωπο στον καθρέφτη, “πέρα από τον κύκλο όπου ήσουν εγκλωβισμένος; Τί άλλο έκανες, πέρα από απανωτά λάθη;