Καλώς ήρθατε στο… Ίδρυμα.
Γνωρίσαμε τον MATS STRANDBERG τον Απρίλιο του 2019 όταν οι εκδόσεις Κέδρος εξέδωσαν στη χώρα μας το βιβλίο του «Η ΚΡΟΥΑΖΙΕΡΑ ΤΟΥ ΤΡΟΜΟΥ». Νοέμβρης 2019 και ο Κέδρος μας δίνει το επόμενο έργο του με τίτλο «ΤΟ ΙΔΡΥΜΑ».


Ο Γιούελ επιστρέφει από την Στοκχόλμη στην μικρή πόλη όπου μεγάλωσε και ζει η μητέρα του Μόνικα. Η μητέρα του πάσχει πια από άνοια και αδυνατεί να μείνει στο σπίτι. Δύσκολη απόφαση μα ο Γιούελ κανονίζει να μεταφερθεί σε ένα Ίδρυμα φροντίδας ηλικιωμένων της περιοχής, στη «Σκιά του Έλατου». Η φίλη των παιδικών του χρόνων, η Νίνα, αυτή με την οποία είχε έρθει τόσο κοντά στο παρελθόν και τα είκοσι χρόνια της απουσίας του χάθηκαν και δεν ξανασυναντήθηκαν ποτέ, εργάζεται εκεί. Η «Σκιά του Έλατου» είναι ένας χώρος προσεγμένος με μικρά ατομικά «διαμερισματάκια» για τους λίγους τρόφιμους που φιλοξενούνται εκεί. Εκεί. Στο Δ6 θα μείνει η Μόνικα. Με τα δικά της έπιπλα. Με ό,τι δικό της θα την κάνει να νοιώσει τη νέα της κατοικία δική της. Μετά την εισαγωγή της η Μόνικα αλλάζει συμπεριφορά. Γίνεται βίαιη, επιθετική ενώ φαίνεται να γνωρίζει για κάποιους ανθρώπους – τρόφιμους και προσωπικό -πράγματα που δεν γνωρίζει κανείς και που με αλλαγμένη φωνή τα ανακοινώνει. Μυστικά που είναι αδύνατον να τα γνωρίζει. Κι όμως. Τα ακούνε από το στόμα της Μόνικας. Είναι δυνατόν η άνοια να ευθύνεται για όλο αυτό ή κάποια υπερφυσική δύναμη, κάποια ξένη «οντότητα» την έχει κυριεύσει; Μυαλό και σώμα; Η Μόνικα αλλάζει, χάνει βάρος, μιλά απότομα.

        

Γιούελ και Νίνα είναι πεπεισμένοι πως όλο αυτό είναι υπερφυσικό και πως πρέπει να συνεργαστούν για να σώσουν την Μόνικα που έχει σχεδόν «χαθεί» μέσα στο ίδιο της το σώμα και βρίσκει τρόπους για να κάνει μια δραματική έκκληση για βοήθεια. Κινδυνεύουν οι ίδιοι, αλλά και οι τρόφιμοι του Ιδρύματος που παγιδευμένοι γίνονται μάρτυρες των περίεργων φαινομένων. Ανεξήγητοι λεκέδες, τηλεοράσεις που ανάβουν μόνες τους, η παρουσία του νεκρού πατέρα του Γιούελ που επικαλείται η Μόνικα, μυστικά που αποκαλύπτονται και μια αόρατη απειλή μέσα στη «Σκιά του Έλατου» .


«…Μια ανατριχιαστική ιστορία για τον μεγαλύτερο όλων των φόβων: να χάσεις τον έλεγχο του εαυτού σου…» Διαβάζουμε στο οπισθόφυλλο του βιβλίου και αυτό ακριβώς αποτυπώνει το έργο. Ένα ατμοσφαιρικό καλογραμμένο ψυχολογικό θρίλερ, ένα κοινωνικό μυθιστόρημα. Τα συνδυάζει και τα δύο. Η στρωτή – μεστή γραφή του συγγραφέα και η θαυμάσια μετάφραση του Γιώργου Μαθόπουλου, η καλοδουλεμένη πλοκή και η κλιμακούμενης έντασης ροή, οι εξαιρετικές και λεπτομερείς περιγραφές του Ιδρύματος, μα και η αποτύπωση των συναισθημάτων και του ψυχισμού των ηρώων καθιστούν το έργο ξεχωριστό στην σύγχρονη ξένη πεζογραφία. Τρεις αφηγηματικές φωνές σε τριτοπρόσωπη αφήγηση. Του Γιούελ, της Νίνας και του ίδιου του Ιδρύματος. Ήρωες κεντρικοί και δευτερογενείς που όλοι έχουν κάτι να δώσουν στη ιστορία και σχεδόν όλοι κάτι έχουν να κρύψουν.


Ο STRANDBERG παίζει με την ψυχή του αναγνώστη. Καταφέρνει να αποτυπώσει την καθημερινότητα της ζωής των τροφίμων και των εργαζομένων σε χώρους φιλοξενίας ανθρώπων της τρίτης ηλικίας και κυρίως των ανοϊκών ασθενών.
«… Η Σκιά του Έλατου είναι ένα μέρος όπου ο θάνατος είναι πάντοτε παρών. Το ίδρυμα είναι ο τελευταίος σταθμός. Το γνωρίζουν όλοι αλλά δεν το λέει κανείς…»
Καταφέρνει να κάνει τον αναγνώστη να «βλέπει» και να «αισθάνεται» όσα περιγράφει στο έργο του. Και να δει και πέρα από τα προφανή. Να αντικρίσει κατάματα κοινωνικές αλήθειες. Η εγκατάλειψη των ηλικιωμένων στα ιδρύματα. Η απώλεια της συνείδησης. Η τραγικότητα της απώλειας της μνήμης.
«… Αύριο η Βίμποργκ θα το έχει ξεχάσει, αλλά θα το θυμηθεί ξανά. Και κάθε φορά θα είναι σαν να της ανακοινώνουν τον θάνατο των γονιών της για πρώτη φορά…»


Η φροντίδα του ανοϊκού ασθενή τόσο από τους φροντιστές τους όσο και από το νοσηλευτικό προσωπικό. Η χρήση ουσιών και αλκοόλ. Τα συναισθήματα των παιδιών που αναγκάζονται να βάλουν τον γονιό τους στο ίδρυμα. Οι ενοχές. Το επισκεπτήριο. Μα να μην αποδυναμώσουμε το υπερφυσικό και μεταφυσικό στοιχείο του βιβλίου. Αυτό που σταδιακά αποκαλύπτεται από τον συγγραφέα και φτάνει τα ανατριχιαστικά όρια του τρόμου
«…Δεν είναι άγγελος ούτε φάντασμα, σκέφτεται. Είναι κάτι εντελώς διαφορετικό.
Τι είναι; Εσείς; Είστε έτοιμοι να επισκεφτείτε το Ίδρυμα και να το ανακαλύψετε;

“Έπειτα από είκοσι χρόνια απουσίας ο Γιούελ επιστρέφει στη μικρή πόλη όπου μεγάλωσε για να φροντίσει τη μητέρα του, τη Μόνικα. Η ηλικιωμένη γυναίκα πάσχει από άνοια και εκείνος πρέπει να τη βοηθήσει να μετακομίσει στη Σκιά του Έλατου, ένα ίδρυμα φροντίδας ηλικιωμένων.
Εκεί δουλεύει η Νίνα, παιδική φίλη του Γιούελ. Παρότι μεγάλωσαν μαζί, δεν έχουν ξαναμιλήσει από το τέλος της εφηβείας τους, όταν χώρισαν οδυνηρά οι δρόμοι τους.
Μετά την εισαγωγή της στο ίδρυμα η υγεία της μητέρας του Γιούελ επιδεινώνεται ραγδαία. Έχει βίαια ξεσπάσματα. Δείχνει να γνωρίζει πράγματα που δεν είναι δυνατόν να γνωρίζει. Συμπεριφέρεται σαν να την έχει κυριεύσει μια υπερφυσική δύναμη. Μόνο η Νίνα και ο Γιούελ γνωρίζουν τη Μόνικα τόσο καλά ώστε να καταλάβουν ότι κάτι περίεργο συμβαίνει. Kαι μόνο αν συνεργαστούν θα μπορέσουν να σώσουν την ηλικιωμένη γυναίκα αλλά και τους εαυτούς τους.
Μια ανατριχιαστική ιστορία
για τον μεγαλύτερο όλων των φόβων:
να χάσεις τον έλεγχο του εαυτού σου.”