Συγγραφέας του βιβλίου «Το μινόρε της σιωπής» – Εκδόσεις ΑΡΜΟΣ

Στην Τρούμπα τη δεκαετία του ’60 ταξιδεύουμε με το «Το μινόρε της σιωπής» της Έφης Βατανίδου. Εκεί, στις φτωχογειτονιές του Πειραιά με τις πόρνες, τους μουσικούς, τα κουτσαβάκια και τους προαγωγούς γνωρίζουμε την Ευθαλία που επιθυμεί διακαώς να ξαναβγεί στο πάλκο και τα παιδιά της. Την Αγνή, το Στέλιο και το Νεκτάριο, κανένας από τους οποίους δεν επιλέγει τον στρωτό δρόμο. Ένα ταξίδι που μας βάζει στο κλίμα του ρεμπέτικου τραγουδιού και των ανθρώπων που το υπηρέτησαν. Η έρευνα για τις ανάγκες του μυθιστορήματος, πάντως, ήταν η αιτία να αποκτήσει η συγγραφέας μια ιδιαίτερη και ουσιαστική σχέση με το ρεμπέτικο τραγούδι. Όπως λέει στο Vivlio-life «Όταν πια ακούω τραγούδια που έχω συμπεριλάβει στις σελίδες της ιστορίας μου, στο μυαλό μου παίζουν σκηνές από γεγονότα, διάλογοι μεταξύ των ηρώων μου και σταθερά οραματίζομαι παλκοσένικα με μουσικούς σε ένα αυθεντικό λαϊκό μαγαζί».

  • «Ένα ταξίδι στο αλλού και στο άλλοτε», διάβασα στην προσωπική σας αφιέρωση. Πού μας τα ταξιδεύετε με το «αλλού» και πού φθάνουμε χρονικά με το «άλλοτε»;
    Παρόλο που το βιβλίο στεγάζεται στις φτωχογειτονιές του Πειραιά, είναι ο χρόνος και η απόστασή του από το σήμερα που το κάνουν να αιωρείται στη σφαίρα του μύθου, της φαντασίωσης και της επιθυμίας, ένα “αλλού” που είναι χώρος καθαρά προσωπικός. Οι γειτονιές της ιστορίας μου πλέχτηκαν ασφυκτικά με αναγνώσεις και φωτογραφίες από τη δεκαετία του ’60, και άφησαν ένα γερό αποτύπωμα στον ψυχισμό μου, έστω κι αν δεν τις βίωσα εκ του σύνεγγυς. Το “αλλού” και το “άλλοτε” μεταγλωττίζονται λοιπόν στη δικιά μου Τρούμπα και τους δικούς μου ήρωες.
  • Η σιωπή του τίτλου πώς μπορεί να ερμηνευτεί: ως ομολογία; ως συναίνεση; ως περιφρόνηση; ή ως έλλειψη μεταμέλειας;
    Καθαρή συναίνεση, με θετικό πρόσημο, καθώς ο χρόνος περνά κι ας αφήνει απώλειες. Ήταν μια τόσο ζωντανή εποχή που παρά τη σιωπή που επέβαλαν οι μέρες και τα χρόνια που παρήλθαν, απόγονοι εμείς των παθών και των μουσικών διαδρομών του τότε να απολαμβάνουμε σήμερα τη μέθεξη στα δρώμενα μια άλλης εποχής.
  • Ευθαλία. Μια δυναμική γυναίκα που μεγαλώνει μόνη τα τρία της παιδιά. Ποιος είναι ο μεγαλύτερος «δαίμονας» που πρέπει να αντιμετωπίσει;
    Την ακατανίκητη επιθυμία της να ξαναβγεί στο πάλκο έχοντας τακτοποιήσει, ως όφειλε, τα του οίκου της. Το κορίτσι της σε “σένιο” μαγαζί και η δέσμευση με έναν άτολμο αρραβωνιάρη, ο κομμουνιστής γιος μακριά από τη φυλακή, η ψυχική ολοκλήρωση του αμφίφυλου παιδιού της και το αντάμωμα με τον σύζυγο που κρύφτηκε στα κάρβουνα του Σαρλερουά για να γίνει “κάποιος” και να αποφύγει την διαπόμπευση.
  • Με ό, τι καταπιανόταν τα κατάφερνε η ηρωίδα σας και όταν πια μεγάλωσε ήθελε να φύγει ξελαφρωμένη από υποχρεώσεις. Πόσα όνειρα άφησε κατά μέρος για να σταθεί στο πλευρό της οικογένειάς της αυτή η γυναίκα;
    Τα όνειρά της κατάφερε και τα έκανε υποχρεώσεις της. Όλη η ζωή της ένα όνειρο είναι: τραγούδι, έρωτας, γάμος, μοναξιά, φυλακή, μαγαζί, επαφές, όλα ήταν “πρέπει” και “θέλω” μαζί. Άφησε το τραγούδι για να το ξαναβρεί αργότερα, “εν ευθέτω χρόνω”, έφερε πίσω τον μετανάστη για να ξανα-αγαπηθούν, τακτοποίησε τα παιδιά της, γιατί αυτό είναι το όνειρο μιας μάνας, και πήρε το μικρόφωνο για να ομολογήσει πως είναι απέθαντη, η γυναίκα-σύμβολο, που κουβάλησε εν έτει 2020 όλη τη μουσική και τη λεβεντιά της λούμπεν φτωχολογιάς, απομεινάρι των μικρασιατών προσφύγων του ’22 και ’24.
  • Αγνή, Στέλιος και Νεκτάριος, τα παιδιά της. Και βέβαια ο Αλέκος, ο πατέρας που βλέπουμε να παίρνει το δρόμο της μετανάστευσης. Ποιος από τους ήρωές σας ήταν εκείνος που σας έκανε καλύτερη συντροφιά γράφοντας;
    Ο Στέλιος αναμφισβήτητα, που με δυσκόλεψε και με σαγήνεψε όσο δεν φαντάστηκα δημιουργώντας τον. Είναι αυτός που με έκανε μέσα στον πανικό μου να βγω μπροστά και να τραγουδήσω a capella στον αναγνώστη την απελπισία μου με αυτόν τον ξεροκέφαλο κομμουνιστή, τον απόλυτο, τον σιωπηλό, τον ανέκφραστο, μα κα τον υπερβολικά γοητευτικό.
  • «Διαλέγουν σκοτεινούς και δύσκολους δρόμους» τα παιδιά της. Δώστε μας μια γεύση από τα επίθετα «σκοτεινούς» και «δύσκολους».
    Κανένα από τα παιδιά της δεν επιλέγει τον στρωτό δρόμο που οραματίζεται η αστή μητέρα: σπουδές, επαγγελματική αποκατάσταση, ένας καλός γάμος, μετά τα παιδιά, κυριακάτικα τραπέζια στο πατρικό, μικρές βολικές χαρές και δαιμονοποίηση του υπερβολικού και ανέφικτου. Αντίθετα, είναι όλοι τους αυτόνομοι χαρακτήρες, τέκνα των παθών τους και όχι της πεθαμένης λογικής. Επιπόλαιοι, πείσμονες, συχνά απρεπείς, αγαπούν περισσότερο τη διαδικασία από το αποτέλεσμα, εκείνο έρχεται κάποια στιγμή να επισφραγίσει το δρομολόγιο. Αγαπούν να ανοίγουν δρόμους, έστω κι αν αυτό περικλείει την καταστροφή και το χάος, ξέρουν να διαφυλάξουν την προσωπικότητα και την ατομικότητά τους. Και μολονότι με τέτοιους χειρισμούς η ζωή τους γίνεται συχνότατα τρισάθλια, πρόκειται σίγουρα για “ζωή” και όχι για “εξαγωγή τετραγωνικής ρίζας”, σύμφωνα με τον Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι.
  • Επινοημένοι ήρωες ή πρωταγωνιστές αφηγήσεων που έφθασαν από στόμα σε στόμα σε σας για να ζωντανέψουν ξανά στις σελίδες του βιβλίου σας;
    Είναι όλοι τους επινοημένοι ήρωες, γεννήματα της σκέψης και των παθών που εκείνη γέννησε και ευτυχώς δεν φυλάκισε, και έτσι είχα την ευλογία να απολαύσω ανθρώπους και καταστάσεις που θα ήθελα να είχα συναντήσει και ζήσει σε βιολογικό χρόνο.
  • Το «μινόρε» των ηρώων σας, μας παίρνει μαζί του στα καταγώγια του Πειραιά και μας βάζει στο κλίμα του ρεμπέτικου. Ποια ήταν η σχέση σας με το συγκεκριμένο μουσικό είδος πριν «Το μινόρε της σιωπής» και ποια μετά την κυκλοφορία του;
    Η ιδιαίτερη σχέση μου με το ρεμπέτικο είναι κυρίως προϊόν της έρευνας καθώς έγραφα το βιβλίο και μελετούσα το βιογραφικό συνθετών, τραγουδιστών, τραγουδιστριών και οργανοπαικτών και με αυτόν τον τρόπο μπήκα στο κλίμα και τους στίχους της εποχής. Όταν το βιβλίο τέλειωσε και μπήκε στο ράφι της βιβλιοθήκης πλάι στα προηγούμενα βιβλία μου, άρχισε η ουσιαστική σχέση μου με το συγκεκριμένο είδος μουσικής. Όταν πια ακούω τραγούδια που έχω συμπεριλάβει στις σελίδες της ιστορίας μου, στο μυαλό μου παίζουν σκηνές από γεγονότα, διάλογοι μεταξύ των ηρώων μου και σταθερά οραματίζομαι παλκοσένικα με μουσικούς σε ένα αυθεντικό λαϊκό μαγαζί.

-Τρούμπα. Ενέπνευσε και συνεχίζει να εμπνέει σκηνοθέτες, συγγραφείς, ιστορικούς και δημοσιογράφους. Αναζητώντας πληροφορίες γι αυτή την κακόφημη γειτονιά του Πειραιά, ποιο στοιχείο σας έκανε να «σκαλώσετε» χάριν των ηρώων σας;
Οι δρόμοι και το ετερόκλητο πλήθος τους. Πόρνες, μουσικοί, τραγουδιστές, κουτσαβάκια και προαγωγοί, κουστουμαρισμένοι υπάλληλοι, ναύτες με διακριτικά αλλοδαπών στόλων και χαμίνια που πωλούν ευτέλεια. Ο δρόμος και το πεζοδρόμιό του, η οριοθέτηση μιας ζωής που δεν παίρνει καπίστρι, αλλά εκτοξεύεται στο παράνομο και το ανήθικο, μια ζωή ειδωμένη από ό,τι κατακρίνεται αλλά συνάμα διακαώς επιθυμείται.

  • Πόσο σημαντικό εργαλείο αποδείχτηκε για τη συγγραφή η έρευνά σας στις διαθέσιμες πηγές;
    Η έρευνα σε όλα τα βιβλία που έχω γράψει στρώνει τον καμβά της ιστορίας. Διαλέγω τον χώρο και τον χρόνο, τα τοποθετώ για θεμέλιο και κατόπιν χτίζω τον μύθο μου, έναν μύθο καθόλου τυχαίο βέβαια, αφού ό,τι διαλέγουμε από την κολυμπήθρα του ασυνείδητου, είμαστε εμείς στην γνησιότερη έκφρασή μας.

Λίγα λόγια για το βιβλίο
Στις κακόφημες γειτονιές του Πειραιά, εκεί που αγκαλιάζονται άγγελοι και δαίμονες ρουφώντας το νέκταρ της ανθρώπινης ακολασίας, εκεί είναι που η Ευθαλία διαλέγει να στήσει σπιτικό.
Για πέτρα και λάσπη ανακατεύει τα δικά της αδιέξοδα και τις φοβίες του Αλέκου.
Η Αγνή, ο Στέλιος και ο Νεκτάριος, τα βλαστάρια της, διαλέγουν σκοτεινούς και δύσκολους δρόμους.
Τα μπουζούκια, οι φυλακές και οι εξορίες, τα σπίτια με τα κόκκινα φανάρια και το Άγιο Όρος εκτελούν χρέη καθαρτηρίου για την οικογένεια, ο καθένας τους απ’ το δικό του μετερίζι, θύμα των περιστάσεων και θύτης των ονείρων του.
Κι ο Πειραιάς με τις πενιές των μεγάλων δασκάλων και τα πολύχρωμα βαπόρια του θα σπιτώνει πάθη και θα εξομολογεί διαστροφές, που η ανθρώπινη φύση κουβαλάει από τα βάθη του χρόνου.
Ήρωες και σκουλήκια της καθημερινότητας μπερδεύονται στο ίδιο προσωπείο, δεν ξέρεις τελικά τι να διαλέξεις και τι ν’ αφήσεις πίσω σου.

Βιογραφικό
Η Έφη Βατανίδου γεννήθηκε στην Αθήνα όπου και ζει. Σπούδασε Νομικά και Αγγλική Φιλολογία στο Καποδιστριακό πανεπιστήμιο. Τα τελευταία δεκαέξι χρόνια είναι εκπαιδευτικός στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση. Μιλάει Αγγλικά και Γαλλικά. Είναι παντρεμένη και έχει δύο γιους.

facebookShare on Facebook
TwitterTweet
FollowFollow us
PinterestSave