“Menschen neben dem Leben” Ulrich Alexander Boschwitz (Ούλριχ Αλεξάντερ Μπόσβιτς)

ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑ

Εκδόσεις Κλειδάριθμος

Μετάφραση: Μαρία Αγγελίδου (Maria Angelidou)Άγγελος Αγγελίδης

Επίμετρο: Πέτερ Γκραφ (Βερολίνο, άνοιξη 2019)

Δύο μυθιστορήματα αφήνει παρακαταθήκη στη σύντομη ζωή του ο Μπόσβιτς, στα οποία αναμφίβολα είναι εμφανές το εύρος των συγγραφικών δυνατοτήτων του. Γράφει το “ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΣΤΟ ΠΕΡΙΘΩΡΙΟ” το 1937 σε ηλικία μόλις 22 ετών και το “Ο ΤΑΞΙΔΙΩΤΗΣ” δύο χρόνια αργότερα.

Και τα δύο εξακολουθούν έκτοτε να εκδίδονται σε πολλές χώρες με μία διαχρονική επιτυχία.

Ο Γερμανοεβραίος συγγραφέας γεννήθηκε στο Βερολίνο το 1915 από εύπορη οικογένεια. Σπουδάζει στη Σορβόνη, αλλά η πολιτική αναταραχή με τις απελάσεις τον αναγκάζει να μετακινηθεί σε διάφορες χώρες. Το 1942 του επιτρέπεται η επιστροφή στο Ηνωμένο Βασίλειο, αλλά κατά τη διάρκεια του ταξιδιού, το πλοίο στο οποίο επέβαινε τορπιλίστηκε και βυθίστηκε με αποτέλεσμα ο Μπόσβιτς να βρει τραγικό θάνατο σε ηλικία 27 ετών.

Στο ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΣΤΟ ΠΕΡΙΘΩΡΙΟ τοποθετεί τη μυθιστορία του την εποχή του μεσοπολέμου όταν το πολιτικό σύστημα στη Γερμανία κλονίζεται και, σύμφωνα με τις νέες ιδέες, το ανθρώπινο εργατικό δυναμικό περιορίζεται στο ελάχιστο και το αντικαθιστούν οι μηχανές. Στη νέα τάξη πραγμάτων, ο αριθμός των ανέργων αυξάνεται τρομακτικά με έκδηλη την αδυναμία ικανοποίησης των απαραίτητων αναγκών.

Η προσφορά προϊόντων αυξάνεται καθώς η ζήτηση μειώνεται αισθητά.

Οι άνεργοι δοκιμάζονται στην αβεβαιότητα, τις άθλιες συνθήκες διαβίωσης και απαξίωσης, στην άδικη πλευρά της ζωής, και η πίστη τους στο δίκαιο εκμηδενίζεται. Πάρα ταύτα επιδεικνύουν μία προσαρμοστική ικανότητα αξιοθαύμαστη.

➖”Η πίστη σ’ ένα καλύτερο μέλλον είναι πίστη παλιά. Οι παλιοί προσεκτικοί προφήτες τοποθετούσαν αυτόν τον ευλογημένο καιρό στον Παράδεισο ,όπου πηγαίνει κανείς μετά θάνατον. Ο σκεπτικισμός της σύγχρονης εποχής απαιτεί άλλες, πιο ρεαλιστικές προοπτικές“.

Το βιβλίο ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΣΤΟ ΠΕΡΙΘΩΡΙΟ αποτελείται από μικρά κεφάλαια – ιστορίες αυτών των ανθρώπων που έχουν ζήσει μία καλή ζωή στο παρελθόν, η οποία τώρα είναι ένα άπιαστο όνειρο, ενώ το μέλλον τους είναι απόλυτα θολό.

Είναι οι ιστορίες των ηττημένων από τη ζωή, των οποίων τα κοινά προβλήματα είναι οι αρμοί, που τους ενώνουν στην επίπεδη ζωή τους, στην αφάνεια της κοινωνικότητας τους.

Ο γέρο – ζητιάνος έχει μείνει μόνος και άνεργος και τον συνοδεύει ο αδύναμος χοντρός που έχει νοσηλευτεί σε φρενοκομείο.

Ο νεότερος άνδρας, που έχει μεγαλώσει σε ορφανοτροφείο, επιδίδεται σε μικροκλοπές.

Ο τυφλός έχει χάσει το φως του στον πόλεμο και γίνεται σκληρός με τη γυναίκα που είναι μαζί του από ανάγκη.

Η ηλικιωμένη γυναίκα έχει χάσει το μυαλό της και τριγυρνάει στους δρόμους αναζητώντας την επιστροφή του νεκρού συντρόφου της.

Η νεαρά γυναίκα έχει σταματήσει κατά κάποιον τρόπο το πεζοδρόμιο από τότε που την έχει

“σπιτώσει” ένας ευκατάστατος έγγαμος.

➖”Τις αδικίες δεν μπορούσε να τις διορθώσει. Γιατί να τις σκέπτεται, λοιπόν;

Ο συγγραφέας, πάρα το νεαρό της ηλικίας του, δείχνει μία ωριμότητα στη σκέψη και στην αποτύπωση της στο κείμενο με επιρροές ίσως από λογοτέχνες, όπως από το “Και τώρα, ανθρωπάκο;” του Χανς Φάλαντα.

Προσεγγίζει διακριτικά και με επιείκεια όλα αυτά τα περιθωριακά άτομα και εστιάζει την προσοχή του μόνο σε αυτά. Αφαιρεί κάθε τι το αντιπαθές από πάνω τους και τα περιγράφει με αίσθημα αλληλεγγύης και ενσυναίσθησης.

Παρακολουθεί την καθημερινότητα τους στους δρόμους, τα πάρκα και τα καπηλειά και βρίσκει το σημείο που τέμνει τις πορείες τους. Είναι εκεί όπου ο κόσμος του καθενός οριοθετείται περιμετρικά από έναν μεγαλύτερο κόσμο ομοιοπαθών ατόμων με κέντρο το σημείο αναφοράς τους, τον τόπο της κρίσιμης συνάντησης τους.

Την αφήγηση διακρίνει μία γρήγορη κινητικότητα, ένας απολαυστικός, ανάλαφρος ρυθμός γραφής με κάποια στοιχεία νουάρ και μία γλυκόπικρη επίγευση, με ένα αποτέλεσμα στο οποίο συνεπικουρεί και η εξαιρετική μετάφραση.

➖”…οι άνεργοι θα έπιαναν ξανά δουλειά και μισθό στα χέρια τους. Τι καλά που θα ’τανε όλα. Δυστυχώς τα περισσότερα απ’ αυτά τα ιδανικά είναι άπιαστα όνειρα. Γι’ αυτό πάει ο κόσμος στον κινηματογράφο: Για να δει τη ζωή όπως δεν είναι…